دلایل اضافه برداشت بانک‌ها در نظام بانکی ایران چیست؟
نشان تجارت - محمدحسین قوام، در نشست رونمایی از کتاب «نقش آخرین وام‌دهنده بانک مرکزی» با حضور کمیجانی، رئیس کل اسبق بانک مرکزی و نویسندگان این کتاب به روند شکل‌گیری و تدوین کتاب حاضر و جایگاه آن در مجموعه فعالیت‌های مرکز رشد در حوزه پولی و بانکی پرداخت.
در ادامه، سید محمد صادق شاهچراغ دیگر نویسنده کتاب به برخی از مباحث کتاب اشاره کرد.
وی ناترازی برخی بانک‌ها، بخشودگی جریمه اضافه برداشت بانک‌ها در برخی مواقع یا تبدیل شدن آن به خط اعتباری، پوشش قسمتی از کسری بودجه دولت از طریق بانک‌های دولتی، ضعف نظارت بانک مرکزی بر شبکه بانکی و ذهنیت اشتباه از عدم امکان ورشکستگی یک بانک را از جمله علل مهم اضافه برداشت در نظام بانکی ایران برشمرد.
شاهچراغ از تقویت نظارت بانک مرکزی، اصلاح ناترازی بانک‌ها و اجرای نظام احیا و گزیر به ترتیب به عنوان مهم‌ترین راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت حل مسئله اضافه برداشت یاد کرد.
وی سال 1379 را نقطه عطفی در تاریخ پولی و بانکی کشور دانست و تأکید کرد: ایجاد بانک‌های خصوصی در شرایطی که دستگاه سیاستگذاری و حکمرانی پولی کشور آمادگی لازم برای چنین تحول عظیمی را نداشت، باعث ایجاد مشکلات عدیده‌ای در نظام پولی و بانکی کشور شد.
کمیجانی در بخش بعدی جلسه، ضمن تبریک به نویسندگان بابت نگارش این کتاب ارزشمند و تقدیر از مرکز رشد، مباحث خود را با تحلیل عملکرد بازار پول ایران از اوائل دهه 1350 تاکنون آغاز نمود.
وی ضمن واکاوی مداخلات دولت‌ها در قالب سیاست‌هاى کنترل قیمت، سیاست‌هاى کنترل ارز و نرخ سود بانکى و تسهیلات تبصره‌اى و تکلیفى به نقد و بررسی این اقدامات پرداخت.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی در ادامه به نقش مفید بانک‌هاى خصوصى در ایجاد تحول بزرگ در ارائه خدمات و عملیات بانکى و پیشرو بودن آن‌ها در ارائه خدمات بانکدارى الکترونیک و گسترش رقابت در این بازار اشاره کرد و عملکرد غیرسازنده مؤسسات اعتبارى غیرمجاز در بازار پول که عاملی مهم در مطرح شدن اضافه‌برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزى بوده را مورد بررسی و نقد قرار داد.
کمیجانی تصریح کرد: سیاست‌هاى ساماندهى این مؤسسات که در سال‌هاى آغازین دولت یازدهم در بانک مرکزى مورد توجه و تأکید قرار گرفت را ضروری دانسته و بر آن تأکید نمود.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران در نهایت توجه بانک مرکزى به فعال نمودن بازار بین بانکى از اواسط دهه 1390 و فراهم آوردن بستر لازم براى راه‌اندازى عملیات بازار باز به عنوان ابزار مهم سیاست پولى براى مهار تورم و ایجاد ثبات قیمت‌ها را مورد بررسى قرار داد و افزود: نویسنگان کتاب «نقش آخرین وام‌دهنده بانک مرکزى» مى‌توانند در چاب بعدی کتاب، عملکرد بانک مرکزى در اجراى عملیات بازار باز در سه سال اخیر و عملکرد بازار بین‌بانکى را نیز مورد تحلیل، نقد و بررسى قرار داده و به آن اضافه نمایند
لازم به ذکر است کتاب «نقش آخرین وام‌دهنده بانک مرکزی» در پنج فصل در مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) تهیه شده و توسط انتشارات این دانشگاه به چاپ رسیده است؛ فصل اول کتاب به مرور ادبیات نظری آخرین وام‌دهنده می‌پردازد. فصل دوم تجربه چند کشور در این زمینه را واکاوی می‌کند.
فصل سوم به مسئله اضافه‌برداشت در نظام بانکی ایران اختصاص دارد. نقد و بررسی فقهی اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی موضوعی است که در فصل چهارم به آن پرداخته شده است.
فصل پنجم نیز آسیب‌شناسی اضافه‌برداشت بانک‌ها در نظام بانکی ایران و ارائه راهکارهای اصلاحی را مدنظر قرار داده است.
