ارزش واقعی دستمزد کارگران در مقابل هزینه‌ها چقدر است؟
نشان تجارت - وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره برگزاری جلسات دستمزد سال آینده کارگران می‌گوید: این موضوع در مرحله کارشناسی قرار دارد و منتظر اعلام نظر‌های کارشناسان در این زمینه هستیم. میزان افزایش حقوق کارگران برای سال ۱۴۰۱ در شورای عالی کار ۵۷ درصد تصویب شده بود. با این حال، علی صالح‌آبادی، رییس کل بانک مرکزی در نشست خبری تاکید کرد که در بودجه سال آینده افزایش عجیب و غریب ۵٧ درصدی دستمزد‌ها تکرار نمی‌شود. او اعلام کرد: سال آینده دستمزد افزایش می‌یابد ولی میزان افزایش دستمزد‌ها به اندازه ۵٧ درصد امسال نخواهد بود و نگاه در افزایش دستمزد‌ها کنترل تورم است.
افت ارزش «واقعی» دستمزد
این در حالی است که براساس محاسبات موجود، ارزش «واقعی» دستمزد کارگران به چیزی حدود ۱۱۰ دلار در ماه رسیده است. همان‌طورکه رییس کل بانک مرکزی نیز اشاره کرده؛ حداقل دستمزد کارگران برای سال ۱۴۰۱ پس از یک افزایش ۵۷ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۴میلیون و۱۸۰ هزار تومان تعیین شده است.
این رقم مبنا و حقوق پایه کارگرانی است که دریافتی بسیاری از آنها، بین ۵ تا ۶ میلیون تومان است. این در حالی است که قیمت هر دلار در آخرین روز‌های هفته سوم آذر ماه در بازار آزاد، تا ۳۹ هزار تومان بالا رفته است.
دستمزد کارگران در سال جاری به صورت «اسمی» بالا رفته. اما در مقایسه با هزینه‌ها که عمدتا دلار بازار آزاد تاثیر مستقیمی بر آن دارد؛ این رقم حتی افت قابل توجهی نیز داشته است.
روندی که در طول یک دهه گذشته، با شوک‌های ارزی بیشتر دیده می‌شود. چنانکه حداقل دستمزد در سال ۱۳۹۰ حدود ۳۳۰ هزار تومان و در سال جاری به ۴ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان رسیده، اما ارزش دلاری آن از ۲۴۳ دلار به ۱۱۰ دلار سقوط کرده است. یعنی در این یک دهه، ارزش «واقعی» دستمزد کارگران، با شوک‌های ارزی نزدیک به ۵۵ درصد سقوط کرده است.
در این فضا، مشخص نیست که میزان دستمزد کارگران در سال آینده با چه تغییری مواجه شود؟ البته بانک مرکزی نرخ ارز بازار آزاد را به رسمیت نمی‌شناسد، اما معتقد است که هرگونه افزایش دستمزد، به بالا رفتن تورم در سال آینده می‌انجامد. سید صولت مرتضوی درباره اینکه جلسات شورای عالی کار برای تعیین حداقل دستمزد سال آینده کارگران از چه زمانی آغاز می‌شود، گفت: درباره افزایش دستمزد کارگران باید با نمایندگان کارگران و کارفرمایان جلسه گذاشت؛ در این زمینه سازوکار قانونی مشخص است و باید در همان چارچوب به یک نتیجه رسید.
وی افزود: موضوع تعیین دستمزد سال آینده کارگران در مرحله کارشناسی قرار دارد و منتظر اعلام نظر‌های کارشناسان در این زمینه هستیم.
امروز؛ جلسه جدید شورای عالی کار
پیش از این، اصغر آهنی‌ها، نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار در گفتگو با خبرآنلاین درباره دستمزد سال آینده کارگران گفته بود: جلسات ما در شورای عالی کار با دستور جلسه هر ماهه تشکیل می‌شود. ماه گذشته این جلسه تشکیل شد و این ماه نیز روز سه‌شنبه هفته جاری جلسه خواهیم داشت.
آهنی‌ها تصریح کرده بود: مراحل رسیدن به میزان افزایش دستمزد، پیچیده و خاص است و به‌طور طبیعی تمام آن مراحل باید براساس قانون صورت بگیرد تا در اسفندماه و براساس اطلاعات، شرکای اجتماعی به جمع‌بندی برسند و در نهایت به یک مبلغ واحد برسند.
هزینه ماهانه سبد معیشت کارگران؛ ۹ میلیون تومان
در همین حال نماینده کارگران در شورای عالی کار هم می‌گوید رقم هزینه سبد معیشت کارگران هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست ولی قطعا از ۹ میلیون تومان در ماه بیشتر شده است.
هادی ابوی، درباره برگزاری جلسه ماهانه شورای عالی کار گفت: با توجه به ارسال دعوتنامه‌ها از سوی وزارت کار، فردا جلسه شورای عالی کار با حضور نمایندگان دولت، کارگران و کارفرمایان تشکیل می‌شود.
وی درباره دستور کار جلسه امروز گفت: محور‌های جلسه یکی اصلاح آیین‌نامه ماده ۱۶۴ قانون کار است که به انتخاب نمایندگان کارگر و کارفرما و دولت در مرجع هیات تشخیص ادارات کار اشاره دارد و قرار است این آیین‌نامه به روز شود و هریک از گروه‌ها پیشنهادات خود را مطرح خواهند کرد.
ابوی ادامه داد: موضوع بعدی، ارایه گزارشی در خصوص بررسی نرخ دستمزد در سال جاری و دستمزد آینده است که از سوی مرکز پژوهش‌های تامین اجتماعی صورت خواهد گرفت. این مرکز سال گذشته به ما در بحث تعیین هزینه سبد معیشت و رقم دستمزد کمک بسیاری کرد و یکی از مراکزی بود که خواسته بودیم آثار افزایش دستمزد را مورد بررسی قرار دهد و روش‌ها و مدل‌های جدید ارایه کند. این مرکز، نرخ دستمزد و آثار تورمی آن در جامعه را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد و ما در جلسه فردا تصمیم می‌گیریم که کمیته دستمزد شورای عالی کار نیز به این بحث ورود کند و فعال شود.
دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران با اشاره به تعیین هزینه ماهانه سبد معیشت کارگران در سال گذشته، گفت: سال گذشته هزینه سبد معیشت خانوار‌های کارگری در شورای عالی کار ۸ میلیون و ۹۷۹ هزار تومان تعیین شد ولی امسال بالاتر رفته است. البته هنوز به‌طور دقیق نمی‌توان رقم هزینه سبد معیشت را اعلام کرد ولی قطعا از ۹ میلیون تومان در ماه بیشتر شده است.
ابوی گفت: تشکیل کمیته دستمزد، مصوب شورای علی کار است و نیاز مبرمی به وجود این کمیته داریم چرا که تعیین هزینه ماهانه سبد معیشت خانوار‌های کارگری توسط کمیته دستمزد مبنایی برای تصمیم‌گیری و محاسبه دستمزد است.
نماینده کارگران در شورای عالی کار با اشاره به افزایش هزینه‌های سبد معیشت کارگران درباره آغاز به کار کمیته دستمزد، گفت: در کانون انجمن‌های صنفی کارگران یک کمیته مزد داخلی داریم که همه‌ساله همزمان با بررسی ابعاد مزد تشکیل می‌شود و وضعیت معیشت خانوار‌های کارگری در استان‌ها و نقاط مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهد؛ علاوه بر این، وزارت کار هم یک نظرسنجی در خصوص رقم دستمزد و اینکه چه آثاری در جامعه دارد ارایه می‌دهد و بر مبنای گزارش‌ها نسبت به تعیین مزد در کمیته دستمزد شورای عالی کار تصمیم‌گیری می‌شود.
بهمن‌ماه سال گذشته کمیته دستمزد شورای عالی کار هزینه ماهانه سبد معیشت کارگران را ۸ میلیون و ۹۷۹ هزار تومان تعیین کرد و معاون روابط کار وزیر کار اعلام کرد که این رقم، با محاسبه اقلام خوراکی و غیر خوراکی و برگزاری جلسات مستمر کمیته مزد و حاصل همراهی و تلاش شرکای اجتماعی در شورای عالی کار رقم خورد.
