نشان تجارت - اعتیاد جنسی یا بیش فعالی جنسی اختلالی است که افکار، اعمال و فانتزیهای جنسی افراطی را در فرد ایجاد می کند. این افراد به تماشای فیلمهای پورن و خودارضایی درگیر میشوند و احتمالاً شرکای جنسی متعددی دارند. معتادان جنسی معمولاً در شغل و روابط اجتماعی پریشانحال هستند. شاید اکثر مردم بروز بیش فعالی جنسی را جدی تلقی نگیرند، ولی ممکن است افرادی وجود داشته باشند که از اعتیاد جنسی رنج میبرند.
اعتیاد جنسی؛ بیماری جدی و مزمنِ سیستم پاداشدهی، انگیزش، حافظه و اجزای مرتبط با آنها در مغز است. فردی که بیش فعالی جنسی دارد، یا خود را در آمیزش جنسی غرق میکند یا میلی شدید و غیرعادی او را بهسمت آمیزش جنسی میکشاند.
افکار این قبیل افراد فقط به فعالیتهای جنسی کشیده میشود و این افکار چنان شدید است که فعالیتها و عملکردهای روزانه آنها را مختل میکند. اگر انگیختگی جنسی از کنترل خارج شود، در رویارویی با موقعیتهای اجتماعی با سختیهای زیادی مواجه میشود. باید به این نکته مهم اشاره کرد که گاهی افرادی با روابط جنسی سالم و لذتبخش نیز دچار وسواس اعمال جنسی میشوند.
درمان اعتیاد دشوار است زیرا فرد معتاد اغلب برای الگوهای فکری خود منطقتراشی میکند. شاید معتاد جنسی حتی متوجه مشکل خود نباشد. هدف از درمان اعتیاد جنسی، کاهش امیال شدید برای برقراری روابط جنسی و پرورش روابط سالم است.
حقایقی در خصوص اعتیاد جنسی
اعتیاد جنسی باعث میشود تا مهار کردن تمایلات جنسی و مدیریت رفتارهای جنسی ناممکن شود. رفتارهای متداول در معتادان جنسی عبارتاند از: خودارضایی نه بهدلیل نیاز جنسی بلکه بهاجبارِ میل شدید درونی، تماشای مداومِ فیلمهای مستهجن، عریان شدن برای جلبِتوجه، چشمچرانی، رابطه جنسی شدید و خشن، و ناتوانی در مهارِ فشارهای جنسی.
گاهی ممکن است فرد دچار انحرافات جنسی مانند کودک آزاری شود. البته این انحراف روانی قابلتشخیص است. منحرف جنسی با محرکهایی تحریک میشود که برای اکثر مردم پذیرفتنی نیست. میل جنسی به کودکان یا قتلهای شهوانی نمونههایی از انحراف جنسی هستند. انحراف جنسی با اختلال عملکرد روانی و پریشانی مزمن همراه است.
اعتیاد جنسی تأثیرات مخربی بر خانواده، روابط اجتماعی و زندگی فرد میگذارد، اما بهطور رسمی جزء بیماریها به شمار نمیآید. یکی از دشواریهای تشخیص بیش فعالی جنسی این است که افراد تمایلات جنسی مختلفی دارند.
اعتیاد جنسی شباهتهایی به اعتیاد به مواد مخدر دارد؛ با این تفاوت که فرد بهجای مواد، به فعالیت ویژهای معتاد است. بیش فعالی جنسی اختلالی پیشرونده است و این اعتیاد هم در مردان و هم در زنان شایع است.
علل بروز اعتیاد جنسی
چرایی ایجاد اعتیاد جنسی مشخص نیست و ریشهٔ اعتیاد را باید در مرکز پاداشدهی مغز دنبال کرد زیرا ممکن است بخشهایی از مغز معتادان جنسی پاسخهای لذتآفرین را با سازوکارهای بقا اشتباه میگیرند. مغزمیانی؛ قسمتی از مغز است که مدیریت سیستم پاداشدهی و غریزهٔ بقا را برعهده دارد. با فعالیت جنسی، هورمون دوپامین ترشح میشود. ترشح هورمون دوپامین احساس لذت را در مغز فعال میکند. مغز معتادان بهاشتباه احساس لذت را عاملی حیاتی برای بقا درنظر میگیرد.
گاهی در خانوادههای ناکارآمد، بروز اعتیاد جنسی و رفتارهای منطبق با آن افزایش مییابد. همچنین احتمال اینکه معتادان جنسی مورد سوءاستفادۀ جنسی در دوران کودکی قرار گرفته باشند، وجود دارد. بعضی از معتادان جنسی درمانشده میگویند برخی از اعضای خانوادهٔ آنها درگیر نوعی اعتیاد بودهاند. بیش فعالی جنسی میتواند همزمان با دیگر انواع اعتیاد بروز کند.
اما علل بروز اعتیاد جنسی در اثر آشفتگیهایی مانند اضطراب، افسردگی و درگیری با آشنایان دلیل بروز اعتیاد جنسی هستند. در برخی موارد نیز مشکلات اخلاقی و احساس شرم علت بروز اعتیاد جنسی هستند. برخی دیگر نیز برای دوری کردن از احساسات منفی مانند غم یا شرم، از فعالیتهای جنسی بهمثابۀ مُسکن استفاده میکنند.
علائم اعتیاد جنسی
فعالیت جنسی یکی از بخشهای سالم و عادی زندگی محسوب میشود. ولی اگر به اعتیاد جنسی مبدل شود مشکلساز شده و آشفتگی فراوانی برای فرد بهبار میآورد و او را درخطر آسیب رساندن به خود یا دیگران قرار دهد. در بیش فعالی جنسی احتمالاً همان سیستم پاداشدهی و مسیرهای عصبیِ مغز فعال میشوند که در اعتیاد به مواد فعال هستند.
البته معتادان جنسی به انواع متفاوت و متنوعی از فعالیتهای جنسی اعتیاد دارند. به همین دلیل، ارائهٔ تعریفی دقیق از اعتیاد جنسی دشوار میشود.
– اعتیاد جنسی ناشی از وسواسی است که فرد را مجبور به انجام فعالیتی خاص میکند و نوع فعالیت جنسی اهمیت چندانی ندارد.
– معتادان جنسی قوانینی را طرحریزی میکنند که به آنها احساس کنترل و تسلط بر موقعیت میدهند؛ سپس این قوانین را زیرپا گذاشته و قوانین جدیدی وضع میکنند.
نشانههای اعتیاد جنسی
– خودارضایی جبری؛ خودارضایی بر اثر احساس اجبار شدید درونی
– روابط و شرکای جنسی متعدد و رابطهٔ جنسی یکشبه
– مشاهدهٔ مداوم فیلمهای پورن
– رابطهٔ جنسی ناایمن (بدون کاندوم)
– رابطهٔ جنسی مجازی؛ از طریق اینترنت
– پرداخت یا دریافت پول بابت رابطهٔ جنسی (فاحشهگری)
– عریاننمایی بدن
– چشمچرانی
گرایشهای افراد مبتلا به اعتیاد جنسی
– ناتوانی در مهار فشارهای جنسی و احترام به خطوط قرمز شرکای جنسی
– وسواس و اصرار بر جذب دیگران
– احساس گناه و شرم
– روابط جنسی کور و ناشی از هرزگی
– انجام فعالیتهای جنسی، طولانیتر و شدیدتر
– شهوترانی؛ صرف انرژی و زمان فراوان برای انجام رابطهٔ جنسی
– ترک فعالیتهای اجتماعی بهخاطر بیش فعالی جنسی
اختلال خشم جنسی
اگر فرد نتواند اعتیاد خود را ارضا کند دچار پریشانی، اضطراب و بیقراری میشود و احتمالاً رفتار خشونتآمیزی بروز میدهد. با انجام فعالیتهای جنسی در پاسخ به اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی، بی حوصلگی و کجخلق و رویدادهای پراسترس زندگی انتقام میگیرند.
البته روابط جنسی افراطی میتواند خطراتی مثل عفونتهای مقاربتی و صدمات جسمی یا عاطفی بههمراه داشته باشد. اما باوجود این عواقب، اعتیاد جنسی خطرپذیری را بهنوعی عادت تبدیل میکند.
عوارض جانبی اعتیاد جنسی
تا زمانی که رفتار جنسی ناشی از فشار روانی شدید درمان نشود، فرد دچار احساس گناه و کمبود اعتماد به نفس میشود. بعضی از بیماران با اضطراب و افسردگی شدید مواجه میشوند، این عوارض عبارتاند از:
– عواقب حقوقی، اعمال غیرقانونی و خلاف عفت عمومیای مانند عریاننمایی
– مشکلات خانوادگی و فروپاشی بنیان خانواده
– عفونت های مقاربتی
– مشکلات مالی
راههای تشخیص اعتیاد جنسی
علائم اعتیاد جنسی و معیارهای دقیق اعتیاد جنسی بهطور رسمی قابلتشخیص نیست، برای اینکه شواهد کافی برای تأیید علائم آن وجود ندارد بلکه مجموعهای از شاخصهای متفاوت برای تشخیص اعتیاد جنسی وجود دارد. برای تشخیص اعتیاد جنسی، فرد باید حداقل ۳ مورد زیر را بهمدت یک سال بروز دهد:
اعتیاد جنسی وضعیتی است که قدرت مدیریت فعالیتهای جنسی را از فرد سلب کرده و افکار جنسی دائمی، توانایی کارکردن، حفظ ارتباطات را تحتالشعاع قرار میدهد.
– قطع اعمال جنسی به سندروم ترک اعتیاد (شامل تغییرات و دردهای جسمی و روانی) میانجامد
– برای جلوگیری یا بهبود علائم ترک، فرد به اعمال جنسیِ مشابهی روی میآورد
– انجام فعالیتهای جنسی، طولانیتر و شدیدتر از چیزی که فرد قصد آن را داشته است
– صرف زمان فراوان جهت آمادهسازی خود برای انجام اعمال جنسی
– ترک یا کاهش فعالیتهای اجتماعی، شغلی یا تفریحی بهعلت انجام اعمال جنسی
– شکستِ مداوم در مدیریت رفتار
– ادامه دادن به رفتار بدون توجه به خسارتهای آن
– شهوت بالا و الگویی از وابستگی به تحریک جنسی
البته باید نقش فرهنگ در تعریف اعتیاد جنسی را مدنظر قرار داد. در فرهنگهایی که دید مثبتتری به فعالیتهای جنسی دارند، ممکن است بسیاری از این فعالیتها افراطی نباشد.
درمان اعتیاد جنسی
درمان اعتیاد دشوار است زیرا فرد معتاد اغلب برای الگوهای فکری خود منطقتراشی میکند. شاید معتاد جنسی حتی متوجه مشکل خود نباشد. هدف از درمان اعتیاد جنسی، کاهش امیال شدید برای برقراری روابط جنسی و پرورش روابط سالم است.
– بستری شدن بهمنظور درمان برای افرادی که اختلالات مربوط به اعتیادِ متنوعی دارند
– رفتاردرمانی برای جلوگیری از عود کردن و برنامهریزیِ مجددِ رفتار جنسی آسیبزا
– دارودرمانی برای کاهش تمایلات جنسی
– بازسازی روابط تخریبشده
– مدیریت استرس و اضطراب
– رفع کردن عواملی که افکار یا اعمال جنسیِ جبری را فعال میکنند
– جایگزین نمودن فعالیتهای جنسی با دیگر فعالیتهای سالم