ریزش شاخص‌های بازار‌های بورس جهانی از تل‌آویو تا دوحه
نشان تجارت - تقریبا یک هفته از بحث تنش‌های نظامی بین ایران و اسراییل گذشته است و در این هفته اتفاقات مختلفی رخ داده است. در پی تنش‌های نظامی اخیر بین ایران و اسراییل، بازار‌های مالی ایران و کشور‌های همسایه شاهد نوسانات قابل توجهی بوده‌اند.
آراد پورکار، کارشناس بازار سرمایه گفت: از زمان آغاز درگیری‌ها، شاخص‌های سهام در کشور‌های همسایه با افت مواجه شده‌اند. به عنوان مثال، شاخص بورس قطر ۴ درصد، عربستان ۳.۶ درصد، بحرین ۰.۸ درصد، مسقط ۱.۹ درصد و کویت حدود ۳ درصد کاهش داشته است.
همچنین خبر‌هایی از دنیای بازار‌های کریپتو به گوش رسید که واکنش منفی به این اتفاقات داشتند. او ادامه می‌دهد: از طرف دیگر بعضی از شرکت‌های امریکایی که در بحث‌های نظامی دخالت داشتند مثل هواپیمای اف-۳۵ که مورد هدف پدافند‌های نظامی ایران قرار گرفت و سقوط کرد، شاخص سهام این شرکت‌ها هم دچار ریزش شدند و با یک کاهش ارزشی مواجه بودند.
با وجود اینکه این شرکت‌ها تبلیغات گسترده‌ای در خصوص این هواپیما انجام داده بودند که این نوع جنگنده‌ها قابل رهگیری نیستند. این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: با شروع درگیری بین ایران و اسراییل و ساقط شدن این جنگنده توسط پدافند‌های ایران، بورس اسراییل نیز تحت تاثیر قرار گرفت و شاهد افت شاخص‌ها بود.
در یک روز، شاخص بورس این کشور ۳ درصد کاهش یافت که این امر بر ارزش بازار ۴۷۵ میلیارد دلاری اسراییل تاثیرگذار بود که این میزان کاهش عدد بالایی است. با توجه به افزایش ریسک‌ها، انتظار می‌رود بازار سهام ایران نیز تحت تاثیر قرار گیرد و شاهد کاهش ارزش سهام باشد.
بیشتر بخوانید: مقاومت بورس زیر سایه جنگ ایران و اسرائیل
او ادامه می‌دهد: به‌طور کلی زمانی که تنش‌ها و ریسک‌ها چه سیستماتیک و غیر سیستماتیک هر نوع ریسکی وقتی که افزایش پیدا می‌کند، به‌طور طبیعی پولی که در بازار سرمایه است به سمت دارایی‌های کم‌ریسک حرکت می‌کند.
همین رفتار محافظه‌کارانه باعث می‌شود که بسیاری از سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را از دارایی‌های ریسک‌پذیر مثل سهام خارج کنند و به سمت دارایی‌هایی مثل ارز و طلا ببرند. پورکار توضیح می‌دهد: انتظار می‌رود با باز شدن بازار در ابتدا بیش از ۹۰ درصد بازار با صف فروش مواجه شود، اما با گذشت زمان بعد از یکی- دو روز معاملاتی و با توجه به پتانسیل برخی نماد‌ها با «پی برای» فوروارد‌های ۳ یا ۴، از صف فروش خارج شوند و تقاضا برای آنها افزایش یابد.
اما در شرایط حال حاضر همین افزایش عرضه‌ها را خواهیم دید. در این درگیری‌ها و حملات یک‌سری از مراکز مهم مورد حمله قرار گرفتند مثل حملات به تاسیسات نفتی و پتروشیمی، مانند فاز ۱۴ پتروشیمی جم ایران و پالایشگاه حیفا در اسراییل، می‌تواند بر افزایش عرضه سهام شرکت‌های مرتبط تاثیرگذار باشد. نماد‌هایی که تحت تاثیر افزایش تنش‌ها و اخبار ناشی از آن قرار دارند، با افزایش عرضه رو‌به‌رو می‌شوند.
پورکار ادامه می‌دهد فکر نمی‌کنم با بحث و دیدار و مذاکرات پیش روی عراقچی با همتای اروپایی خود در ژنو با کاهش تنش‌ها رو‌به‌رو شویم. اما می‌تواند مثلا به جای ۱۰ روز منفی، بازار ۳ یا ۴ روز منفی باشد، اما اگر اخبار خیلی‌خیلی مثبت مخابره شود باید بررسی کرد.
سجاد نقی‌لو کارشناس بازار سرمایه نیز می‌گوید: پس از حمله ددمنشانه و غافلگیرانه اسراییل در بامداد جمعه ۲۳ خرداد علیه ایران بازار‌های مالی منطقه خاورمیانه متاثر از این رخداد واکنش‌هایی به این واقعه داشتند که در جهت بررسی این واکنش‌ها می‌توان از جنبه‌های مختلفی ابعاد این موضوع را مورد بررسی و تحلیل قرار داد. به عقیده نقی‌لو مهم‌ترین نوع نگاه به این رخداد از جنبه کوتاه‌مدتی و بلندمدتی است.
واکنش کوتاه‌مدت بازار‌های مالی همواره ناشی از احساس معامله‌گران به رخداد‌های حادث شده است و به‌طور کلی با توجه به فضای ترس حاکم شده ناشی از جنگ عرضه در بازار‌های مالی افزایش یافته و در نتیجه شاهد ریزش بازار‌ها خواهیم بود. در صورتی که جنگ در کوتاه‌مدت به پایان برسد پس از گذشت مدتی این ترس متعادل شده و بازار‌ها به شرایط عادی باز خواهند گشت.
او ادامه می‌دهد: البته چه در تحلیل کوتاه‌مدتی و چه در تحلیل بلندمدتی باید این موضوع را لحاظ نماییم که مطلب ارایه شده در صورتی صحت دارد که شرکت‌ها در نتیجه این جنگ مورد حادثه یا حمله مستقیم قرار نگیرند و چرخه فعالیتی آنها مختل نشود.
اما در بلندمدت اگر بخواهیم به ادامه جنگ وزن داده و شرایط را بررسی نماییم باید پارامتر‌ها و متغیر‌های متنوع دیگری را نیز وارد تحلیل نماییم از جمله اینکه فعالیت شرکت‌ها در چه زمینه‌ای باشد و جنگ طولانی‌مدت چه تاثیری بر تقاضا یا عدم تقاضای محصولات شرکت خواهد داشت.
به‌طور مثال همواره شاهد بوده‌ایم که شرکت‌هایی که فعالیت‌هایشان مرتبط با موضوعات نظامی بوده است همواره منتفع از این شرایط بوده‌اند و سایر شرکت‌ها نیز بسته به فعالیت آنها می‌تواند شاهد کاهش سودآوری یا افزایش سودآوری قرار گیرد.
جنبه دیگری که در کوتاه‌مدت و بلندمدت باید مدنظر قرار گیرد کنش و واکنش‌های طرفین درگیر نسبت به اهداف مورد هجوم است که می‌تواند به کنش و واکنش نظیر به نظیر منجر شود و نتیجه آن حمله به زیرساخت‌های حیاتی یا نظامی متقابل شود.
نقی‌لو می‌افزاید: به‌طور کلی می‌توان گفت که ابعاد جنگ ناشناخته است و هر لحظه احتمال وقوع هر حادثه‌ای وجود دارد و احتمال حمله به یک شرکت خاص وجود دارد که در نتیجه منجر به افزایش ریسک‌های سیستماتیک خواهد شد و این مطلب می‌تواند عملیات شرکت را تحت‌الشعاع قرار داده و منجر به زیان سهامداران شود.
در روز‌های گذشته با شروع حمله اسراییل به ایران بورس‌های منطقه نیز از احساس ترس ناشی از گسترش جنگ منطقه‌ای شاهد ریزش بودند و همچنان بازار‌های منطقه به دلیل ابهام ناشی از مداخله نظامی امریکا با احتیاط به شرایط خود ادامه می‌دهند.
ورود امریکا به جنگ می‌تواند منجر به تحریک ایران نسبت به اقداماتی نظیر بستن تنگه هرمز شود که در نتیجه این اقدام قیمت نفت افزایشی خواهد بود و تاثیرات تورمی بر بازار‌های کشور‌های سراسر جهان خواهد داشت.
او در پایان گفت: همچنین در چند روز گذشته شاهد حمله ایران به ساختمان بورس تل‌آویو بودیم که می‌توان با توجه به انتظار کنش و واکنش‌های نظیر به نظیر احتمال ریسک حمله به بورس ایران را نیز متصور بود که نگارنده امیدوار است شاهد چنین رخدادی نباشیم و امید آن داریم که ایران عزیز سربلند از این مقطع نیز عبور کرده و با صلابت همچنان به سمت قله‌های سعادت و پیشرفت گام بردارد.
