وفادار به حاشیه‌نشینان

نشان تجارت - درگیری ۲۲.۵ میلیون نفر از جمعیت کشور با موضوع بدمسکنی، دولت آیت‌الله شهید سید ابراهیم رئیسی را بر آن داشت تا به موضوع نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری ورود کند. از جمعیت ۲۲.۵ میلیون نفری حدود ۱۰ میلیون نفر در ۲.۷ میلیون واحد مسکونی فاقد هرگونه سازه مستحکم زندگی می‌کنند. این شامل ۱۶۷ هزار هکتار، ۶۰۰۰ محله و ۳۰۰ هزار کوچه است.

کمک به کسانی که توان مالی برای نوسازی ندارند

محمد آیینی ـ معاون وزیر راه و شهرسازی در این خصوص می‌گوید ساکنان بافت‌های ناکارآمد و حاشیه‌نشینان توان نوسازی ندارند. حتی اگر وام ارزان به این افراد بدهیم امکان پرداخت اقساط ندارند، زیرا اگر پول داشتند در بافت فرسوده زندگی نمی‌کردند. این چالش اول ما است. ما به آنها می گوییم نگران نباشید؛ ما شما را به سازندگان و کسانی که توان مالی، توان اجرایی و توان فنی دارند وصل می‌کنیم. اینجا با چالش دوم مواجه می شویم؛ زیرا سازندگان حاضر به نوسازی در محلات فرسوده نیستند؛ زیرا برای آنها بازدهی اقتصادی ندارند.

دولت سیزدهم با رویکرد حمایت از محرومان و مستضعفان، برنامه نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی واقع در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد را آغاز کرد. این برنامه در قالب طرح نهضت ملی مسکن دنبال شد.

بهره برداری از ۸۷ هزار خانه فرسوده در دولت سیزدهم

بر اساس جدیدترین آمار ارایه شده نوسازی ۲۷۷ هزار و ۶۰۵ واحد در سراسر کشور طی دولت سیزدهم تحقق یافته است. از تعداد واحدهایی که نوسازی آنها در این دولت آغاز شد تعداد ۸۷ هزار واحد تکمیل شده و به بهره‌برداری رسیده است. همچنین، نوسازی بافت‌های فرسوده در ۳۱ استان و ۶۱۴ شهر تاکنون با عدد ۲۷۷ هزار و ۶۰۵ واحد نسبت به برنامه ابلاغی ۷۵ درصد پیشرفت داشته است.

با تامین زمین قابل ساخت برای طرح نهضت ملی مسکن در حال حاضر دو میلیون و ۵۶۰ هزار واحد به مرحله ساخت رسیده و بخش قابل توجهی از واحدهایی که دارای پیشرفت فیزیکی مناسبی است در محدوده بافت‌های فرسوده و ناکارآمد قرار دارد.

دولت برای اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری، بسیج و نیروهای جهادی را نیز پای کار آورد. اواسط ماه گذشته سردار محمد زهرایی رئیس سازمان بسیج سازندگی کشور در نخستین گردهمایی گروه‌های مردمی و جهادی با مشارکت بسیج مستضعفین اظهار کرد: این شروع یک حرکت بزرگ مردمی است و با توجه به اینکه سطح تماس گسترده‌ای با مردم دارد، نیازمند بازتعریف الگوی رفتاری با مردم است.

طرح ابتکاری کلید به کلید

یکی از مشکلات ساکنان بافت‌های فرسوده، موضوع جابه‌جایی خانوارها در زمان نوسازی است که دولت در این زمینه طرح‌هایی همچون طرح کلید به کلید و پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن را در دستور کار دارد. برابر قانون برنامه هفتم توسعه، کسانی که در بافت فرسوده واحد در اختیار دارند این امکان برایشان فراهم است که واحد خود را با واحد مسکونی نوسازی شده در محدوده های بازآفرینی، زمین دولتی  یا واحد مسکونی در شهرهای جدید معاوضه کنند. برای تشویق ساکنان نیز یا واحد آنها با ۴۰ درصد افزایش داده می‌شود یا واحدهای دولت با ۴۰ درصد تخفیف داده می‌شود. در این زمینه سامانه‌ای راه‌اندازی شده که مردم بتوانند در قالب طرح کلید به کلید واحد مدنظر خود را انتخاب کنند.

هم‌چنین از حدود دو سال قبل، دولت بسته‌های تشویقی متنوعی را برای جذب سرمایه‌ها به بافت‌های فرسوده ارایه کرده که آمار و ارقام نشان می‌دهد در نوسازی این بافت‌های موثر بوده است. آیینی ـ مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: بیش از ۵۴۶ شهر بسته‌های تشویقی شهرسازانه را در بافت‌های فرسوده اجرا می‌کنند؛ به طوری که آمار صدور پروانه در سال‌های پس از انقلاب نشان می‌دهد سال ۱۴۰۲ رکورد نوسازی در محدوده بافت‌های فرسوده شکسته شد.

بافت‌های فرسوده بهترین ظرفیت برای اعتلای معماری ایرانی اسلامی است. مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری امیدوار است تا پایان سال به ۱۲۰ هزار نقطه در بازآفرینی شهری با شاخص‌های معماری ایرانی اسلامی برسیم.

پرداخت پنج نوع وام در بافت های فرسوده

در بافت‌های فرسوده پنج نوع وام قابل دریافت است. اول تسهیلاتی به میزان وام نهضت ملی مسکن تا سقف ۵۵۰ میلیون تومان است که تسهیلات ارزان قیمتی محسوب می‌شود. در برنامه هفتم نیز خبر خوش این است که با تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان، واحدهای بافت های فرسوده از تمامی تخفیفات و حمایت های نهضت ملی مسکن تا سقف پنج طبقه استفاده کنند.

محور سوم تسهیلات اسکان موقت و محور چهارم پرداخت وام در بافت‌های تاریخی است. نوع پنجم، تسهیلات اسکان موقت در بافت های تاریخی را شامل می‌شود. در این زمینه مثل نهضت ملی مسکن برخی بانک ها همکاری می‌کنند و برخی همکاری لازم را ندارند. اما در سال ۱۴۰۲ روند اعطای تسهیلات نسبت به گذشته مقداری بهتر شده است.

عملکرد وزارت راه و شهرسازی در نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده نشان می‌دهد دولت آیت‌الله رئیسی به وعده خود مبنی بر حمایت از محرومان که بخش قابل توجهی از آنها در حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند وفادار بوده است.

پرهیز از مسائل غیرسازنده

یکی از نکات اخلاقی شهید رئیسی، تلاش بی‌وقفه، پرهیز از انتقادهای غیرسازنده و پرهیز از حاشیه‌های غیرضروری بود؛ تا جایی که حدود دو هفته قبل از شهادت آیت‌الله رئیسی، مهرداد بذرپاش ـ وزیر راه و شهرسازی گفت: این روزها برخی زبانشان باز شده است. ما خویشتن‌داری می‌کنیم و از گذشته چیزی نمی‌گوییم که لاجرم امر درستی نبوده است. این توصیه رییس‌جمهور محترم است، خودش هم اینگونه رفتار کرد. از زمانی که دولت را تحویل گرفت، نگفت چه چیزی را تحویل گرفته است. می‌گفت اشکالی ندارد خدا خودش جبران می کند و باید همه برای برداشتن موانع تلاش کنیم. به ما هم توصیه موکد می‌کرد و ما سعی می‌کردیم رعایت کنیم. اما دوستان خیلی هم بی‌انصافی نکنند و مرتبا نگویند چه شد و چه شد؟ بله کسی نافی مشکلات پیش رو نیست ولی خدا را شکر اتفاقات خوبی دارد می‌افتد.