نشان تجارت - اگر بخواهیم به یارانه‌هایی که دولت به مردم پرداخت می‌کند از نگاه ارز ارزی نگاه کنیم به رقم‌های بسیار ناچیزی تبدیل می‌شود. همین رقم‌های ناچیز هم البته شامل فراز و فرود‌هایی بوده است.
در این گزارش نگاه می‌اندازیم به ارزش ارزی یارانه‌های دولتی که در ماه مردم بعد از دولت ابراهیم رئیسی از دولت دریافت کرده‌اند. ارزشی که هرچند یک افزایش چندبرابری داشت، اما با وجود نرخ تورم و افزایش قیمت دلار همچنان بسیار ناچیز است و با افزایش دوباره قیمت دلار در روز‌های اخیر این رقم کوچک‌تر و کوچک‌تر هم می‌شود.
یکصد و بیست و ششمین مرحله یارانه نقدی و اولین یارانه نقدی دولت رئیسی در روز چهارشنبه مورخ ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ به حساب سرپرستان خانوار ایرانی واریز شد. یارانه پرداختی مرداد ماه (۱۴۰۰) مانند سنوات گذشته به ازای هر نفر ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به مردم پرداخت شد.
قیمت هر دلار آمریکا (اسکناس) روز چهارشنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ در صرافی‌های بانکی ۲۵ هزار و ۷۸۰ تومان بود. با این حساب هر ایرانی کمتر از ۲ دلار یارانه از دولت در ماه دریافت می‌کرد.
افزایش یارانه‌ها از ۱ دلار به ۱۰ دلار
در سال ۱۴۰۱ پس از اعلام رئیس جمهور و توضیحات وی در مورد جریان اصلاح یارانه‌های پنهان و ارز ۴۲۰۰ تومانی، یارانه پرداختی جدید جایگزین یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی و معیشتی شد. یارانه جدید در ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ برای ۷۲ میلیون ایرانی شامل ۲۳ میلیون خانوار واریز شد که برای سه دهک اول با مبلغ ۴۰۰ هزار تومان و دهک بین چهار تا نهم مبلغ ۳۰۰ هزار تومان بوده است.
در روز ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ در بازار آزاد هر دلار آمریکا ۲۸ هزار و ۶۵۰ تومان معامله می‌شد. به عبارتی در فروردین ۱۴۰۱ هر ایرانی یک و نیم دلار یارانه دریافت می‌کرد. اما در نیمه اول ۱۴۰۱ با احتساب میانگین قیمت دلار ۴۰ هزار تومانی هر ایرانی حدود ۱۰ دلار یارانه دریافت می‌کرد. در پایان سال هم، یعنی در ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ قیمت دلار در مرکز مبادله بیش از ۴۴ هزار و ۵۰۰ تومان بود و اسکناس آمریکایی در بازار آزاد از مرز ۵۰ هزار تومان گذشته بود.
با این حساب هر ایرانی پس از اجرای فاز جدید هدفمندسازی یارانه‌ها در نیمه اول سال ۱۴۰۱ به طور میانگین حدود ۱۰ دلار یارانه از دولت دریافت می‌کرد؛ البته این اقدام دولت درحالی انجام شد که با این جراحی اقتصادی نرخ تورم رشد بیش از ۵۷ درصد را تجربه کرد و بسیاری از کالا‌های اساسی به دلیل افزایش شدید قیمت از سبد خانوار حذف شدند. برای مثال قیمت هر کیلو گوشت قرمز از ۱۲۸ هزار تومان در ابتدای سال ۱۴۰۱ به بیش از ۳۰۰ هزار تومان در پایان سال ۱۴۰۱ رسید.
کاهش دوباره ارزش ارزی یارانه‌ها
در سال ۱۴۰۲ نیز طبق روال سال گذشته در صورتی که سرپرستان خانوار جزو دهک‌های اول تا سوم بودند، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر و در صورتی که جزو دهک‌های چهارم تا نهم قرار داشتند، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر به حساب آنان واریز شد. درحالی که قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ بیش از ۸۴ درصد رشد کرده بود، اما دولت در سال ۱۴۰۲ تصمیمی برای افزایش یارانه‌ها نگرفت و با روال سال قبل یارانه‌های نقدی به حساب سرپرستان خانوار واریز شد که خود این موضوع سقوط ارزش دلاری یارانه‌ها را به تصویر می‌کشید.
کاهش ۳ دلاری ارزش یارانه‌ها در ابتدای سال ۱۴۰۲
در ۲۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ دلار در مرکز مبادله حوالی ۴۳ هزار تومان نوسان می‌کرد و قیمت دلار در بازار آزاد حوالی ۵۴ هزار تومان بود. با توجه به قیمت دلار در بازار آزاد هر ایرانی در اردیبهشت ۱۴۰۲ حدود ۷ دلار یارانه دریافت می‌کرد و این به معنی کاهش ۳ دلاری ارزش یارانه ایرانی‌ها بود.
سقوط ارزش دلاری یارانه‌های نقدی در نیمه دوم سال ۱۴۰۲ ادامه داشت و با عبور دلار از کانال ۶۰ هزار تومان هر ایرانی در اسفندماه ۱۴۰۲ کمتر از ۶ دلار یارانه دریافت کرد.
کاهش ارزش یارانه‌ها همزمان با جهش نرخ دلار
قیمت دلارامروز سه‌شنبه ۱۴ فروردین در مرکز مبادله ارز و طلا ۴۳ هزار و ۴۶۰ تومان است. در عین حال قیمت دلار در بازار به بیش از ۶۲ هزار و ۸۰۰ تومان رسیده است. حضور دلار در مرز ۶۳ هزار تومانی بیانگر این است که هر ایرانی در فروردین ماه ۱۴۰۳ با احتساب ماندگاری قیمت دلار در کانال ۶۳ هزار تومانی کمتر از ۵ دلار یارانه می‌گیرد و این بدان معنی است که حالا دیگر ارزش یارانه‌ها به میانگین ۵ دلار رسیده و روز به روز ارزش خود را از دست می‌دهد.
خبری از افزایش یارانه نقدی نیست
در اسفند ماه ۱۴۰۲ معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در رابطه با افزایش میزان یارانه‌ها به رسانه دولت گفته بود که در سال ۱۴۰۳ یارانه نقدی تغییری نمی‌کند، اما یارانه مضاعف در طرح‌های مختلف به اقشار خاص تعلق می‌گیرد.
یارانه فروردین ماه چه زمانی واریز می‌شود؟
بر اساس اعلام وزارت رفاه، یارانه نقدی فروردین ۱۴۰۳ طبق ماه قبل در سال گذشته در همان تاریخ پرداخت می‌شود و واریز سومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی کالابرگ در تاریخ ۱۷ الی ۱۸ فروردین همچون ماه‌های قبل شارژ می‌شود. بر همین اساس، در صورتی که سرپرستان خانوار جز دهک‌های اول تا سوم هستند، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر و ۳۰۰ هزار تومان برای سایر دهک‌ها یارانه نقدی به حساب آنان واریز خواهد شد.
مقایسه ارزش دلاری یارانه‌ها از زمان آغاز واریز و دولت سیزدهم
با توجه به این که مرکز آمار ایران شاخص قیمت کالا‌ها و خدمات مصرفی خانوار (CPI) را در فروردین سال گذشته، ۴۱۵ اعلام کرده و این شاخص در سال ۱۳۸۹، نزدیک به ۳۴.۱۶۷ بوده، قدرت هر ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان آن سال، معادل ۵۵۲ هزار تومان در فروردین گذشته است.
همزمان با آغاز واریز یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی، هر دلار آمریکا در بازار آزاد تهران هزار و ۶۵ داد و ستد می‌شد. یعنی یارانه نقدی ماهانه معادل ۴۲.۷ دلار آمریکا بود.
اما همزمان با واریز یارانه حذف ارز ترجیحی که برای سه دهک پایین درآمدی ۴۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شد، نرخ آزاد هر دلار آمریکا ۲۸ هزار و ۶۰۰ بود. به عبارت دیگر قدرت خرید بین‌المللی یارانه نقدی واریز شده از سوی دولت ابراهیم رئیسی معادل ۱۴ دلار می‌شد. بدین ترتیب، قدرت خرید بین‌المللی یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی در آغاز واریز آن ۳ برابر یارانه نقدی ۴۰۰ هزار تومانی است.
منبع: اکونگار
