کاخ شهرستانک، ییلاق جذاب ناصرالدین شاه کجاست؟

کاخ شهرستانک کرج، عمارتی خفته در میان کوه‌های استوار، از شاخص‌ترین بنا‌هایی است که در دوران ناصرالدین‌شاه قاجار به دستور او برای شاهان قاجاری بنا شده است.

نشان تجارت - مهدی توفیقی: قسمتی در میان کوه‌ها، در دهستان «آسارا» از توابع شهر کرج در استان البرز، روستای زیبایی به نام «شهرستانک» وجود دارد، شهرستانک که در شمال شرق شهر کرج و حدود ۵۵ کیلومتری آن قرار دارد، جمعیتی بالغ بر هزار نفر دارد. روستای شهرستانک در یک دره زیبا واقع شده و دارای طبیعتی سرسبز و دل‌انگیز و همچنین آب و هوایی مطبوع در فصل تابستان و سرد در زمستان است.

روستای شهرستانک مقصد محبوبی برای دوچرخه‌سواران حرفه‌ای نیز به شمار می‌رود. کوه‌نوردان بسیاری نیز در مسیر برگشت خود از قله توچال به این روستا می‌آیند. اما شهرستانک علاوه بر طبیعت دل‌ربایش، به‌دلیل دارا بودن یک کاخ تاریخی نیز شهرت دارد. این کاخ که «کاخ ناصری شهرستانک» یا به اختصار «کاخ شهرستانک» نام دارد، موضوع این مقاله می باشد.

دسترسی و موقعیت

برای رسیدن به شهرستانک و کاخ ناصری، باید از جاده چالوس به کرج بروید. پس از طی حدود ۶۰ کیلومتر از کرج مسیری فرعی را می بینید، که شما را به شهرستانک هدایت خواهد کرد. البته برای رسیدن به کاخ باید بخشی از مسیر را نیز پیاده حرکت کنید.

تاریخچه کاخ شهرستانک

کاخ ناصری در سال ۱۸۷۸ میلادی به فرمان ناصرالدین شاه، معماری به نام آقا محمدابراهیم خان برای اقامت ییلاقی پادشاهان قاجار بنا شده است. پس از سقوط سلسله قاجاریه، کاخ به دلیل بی‌توجهی، شرایط جوی نامناسب ، غارت و تخریب انسانی، رو به ویرانی بود. روند تخریب و ویرانی بنا تا حدود سال ۱۳۴۸ خورشیدی ادامه داشت، تا در این سال با تصمیم فدراسیون کوهنوردی ایران این مکان را بازسازی کنند تا اقامتگاهی برای کوهنوردان باشد.

کاخ شهرستانک در ۱۶ شهریور سال ۱۳۷۶ با شماره ۱۹۲۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

«اعتمادالسلطنه»، نویسنده و سیاستمدار نامدار عصر ناصری در کتاب خاطراتش به این نکته اشاره کرده است که ناصرالدین‌شاه هر سال در یک روز خاص به‌همراه وزرا و شاهزاده‌ها و نزدیکانش به کاخ می‌آمده و مراسم «آشپزان» برگزار می‌کرده است.

مشخصات کاخ ناصرالدین شاه

به گزارش جامعه ۲۴ ، کاخ ناصری شامل دو بخش اندرونی و بیرونی است. حیات بیرونی آن به‌صورت مستطیل و در چهار تراز ساخته شده است. حیاط ورودی در سال‌های دور شکلی نیم‌دایره‌ای داشته و در تراز اول واقع شده بود. عمارت بیرونی نیز در تراز سوم با ابعاد ۲۴ در ۱۲ متر و در دو طبقه ساخته شده بود. ولی نکته جالب اینجا است که هم‌اکنون نشانه‌ای از طبقه دوم کاخ نیست و نباید به دنبال آن بگردید، در قسمت شمال غربی و محدوده بین اندرونی و بیرونی نیز حمام خصوصی ناصرالدین‌شاه قاجار قرار گرفته است.

در مورد بخش اندرونی نیز باید به این نکته اشاره کنیم که این بخش دارای دو حیاط در دو تراز بوده است. حیاط جنوبی این بخش دارای طول و عرض ۴۰ و ۲۶ متری بوده و شاه از آن استفاده می‌کرده، اما حیاط شمالی که ابعاد کوچکتری داشته و طول و عرض آن ۲۴ و ۱۸ بوده است، برای اسکان خدمتگزاران کاخ ناصری احداث شده بود. ۱۹ اتاق در دو سمت شمالی و شرق این کاخ دیده می شود.

کاخ شهرستانک در زمان‌های دور بسیار باشکوه‌تر از زمان فعلی بود. ناصرالدین‌شاه دستور داده بود تا کاخ را با کاغذ‌ دیواری‌هایی که به سفارش او از کشور آلمان به ایران وارد شده بود، تزیین کنند. از سایر تزیینات شاخص و جذاب این کاخ در گذشته نیز می‌توان به پنجره‌های اورسی دارای شیشه‌های رنگی و درها زیبا اشاره کرد، ولی متاسفانه هیچ اثری از این تزیینات در کاخ شهرستانک به علت نگهداری نامناسب باقی نمانده است.

به گزارش جامعه ۲۴، عکس‌های قدیمی که از کاخ شهرستانک به یادگار مانده است، زیبایی و شکوه فراوان آن را به‌خوبی به نمایان می کند. یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین تصاویری که از کاخ شهرستانک باقی مانده، یک نقاشی زیبا از استاد کمال‌الملک است، که هم‌اکنون در کاخ گلستان در تهران برای تماشای گردشگران به نمایش گذاشته شده است.

وضعیت امروزی کاخ شهرستانک

همان گونه که اشاره کردیم، کاخ شهرستانک تحت‌تاثیر بی‌توجهی‌ها و عوامل مخرب گوناگون، از جلال و شکوه گذشته خود دور شده است. بدون شک الزام مرمت این بنای تاریخی احساس می‌شود. در سال ۱۳۹۶ در خبرها آمد که مسئولان با همکاری سرمایه‌گذاران خصوصی بازسازی‌هایی را در این کاخ تاریخی انجام خواهند داد. همچنین کاخ شهرستانک از مسیر دسترسی چندان مناسبی نیز برخوردار نیست، که این نکته نیز می‌تواند مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا گردشگردان به این کاخ با شکوه توجه بیشتری داشته باشند.

منبع: جامعه24

لینک کپی شد