نشان تجارت - شاهین شایان آرانی، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد۲۴ درباره علت ریزش شاخص کل بورس در روزهای اخیر و قرمز شدن تابلوی بورس اظهار داشت: شاخص کل بورس عددی کلان است که میانگین وزنی قیمت شرکت‌های فعال در بورس تلقی می‌شود. وقتی که شاخص بورس کم می‌شود، به این معنا است که قیمت‌ها به طور متوسط پایین آمده‌اند. قیمت‌ها زمانی پایین می‌آیند که تقاضا برای سهام افت کند یا عرضه بیشت رشود. تقاضا برای سهام زمانی افت می‌کند که دورنما نسبت به افزایش قیمت یا پتانسیل سود منفی شود.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: وقتی شاخص بورس در حال سقوط است به این معنا است که نگرش کنشگران بازار دورنمایشان نسبت به افزایش قیمت سهام و یا پتانسل سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، مثبت نیست. عوامل متعددی بر این دورنمای منفی اثر دارد. یکی از آن‌ها وضعیت و نگرش نسبت به وضعیت اقتصادی در آینده است. اینکه آیا اقتصاد کشور در دو سال آینده چشم انداز مثبتی خواهد داشت و شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به به گونه‌ای عمل کنند که سوددهی آن‌ها بالا برود؟
او ادامه داد: در حال حاضر پیام شاخص بورس چشم انداز سوددهی شرکت‌ها را نشان نمی‌دهد. هرچقدر هم که سیاسیون وعده چشم انداز مثبتی بدهند، فعالان بازار که مجموعه‌ای از فعل و انفعالات بازار هستند، اثرات سوددهی شرکت‌ها را دنبال می‌کنند. ذهنیت بازار نسبت به آینده اقتصادی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به نوعی مثبت نیست.
آرانی تصریح کرد: نداشتن تصویر روشن نسبت به آینده مربوط به مذاکرات برجام یکی از علل چشم انداز منفی بازار سهام است. یک ابهامی نسبت به سیاست دولت نسبت به برجام وجود دارد که موجب می‌شود، تصورات نسبت به اینکه تحریم‌ها برداشته شود، متغیر باشد. فارغ از اینکه مسئولان سیاسی چه می‌گویند نتیجه مذاکرات است که اثر دارد.
وی افزود: به نظر می‌آید در این مقطع ذهنیت بازار این است که هنوز نسبت به آن جهت مثبتی پیدا نکرده است. عامل دیگر عاملی است که نشات گرفته از تورم است. تورم بالا در کشور بر کل اقتصاد یک فشار و اصطکاک منفی ایجاد می‌کند. همه چیز را دست خوش تلاطم و بلاتکلیفی قرار می‌دهد. این بلاتکلیفی در فضای کسب و کار و به خصوص فعل و انفعالات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس نیز عامل دیگری است که می‌تواند اثر منفی بر دورنما بگذارد. چون هرچه تورم بالاتر باشد، التهاب یا بلاتکلیفی نسبت به فضای کسب و کار بیشتر است.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: تورم نیز عامل دیگری است که باعث نداشتن ذهنیت مثبت نسبت به آینده در اقتصاد می‌شود و بر قیمت ارز نیز اثر دارد. التهاب‌های ارزی را حاصل از تورم می‌دانم. بحث نداشتن تصویر روشن نسبت به تاثیرات مذاکرات هسته‌ای و نداشتن تصویر روشن نسبت به اینکه تورم به کدام سمت و سو خواهد رفت، هر دو به اندازه کافی تاثیر گذار است و یک فضای بلاتکلیفی را بر بازار غالب کرده است. تا این وضعیت روشن نشود، یک بلاتکلیفی در بازار حاکم خواهد بود.
آرانی درباره علل رشد فزاینده شاخص کل بورس در سال ۹۹ در دوران اوج بیان کرد: در آن زمان تورم به اندازه الان نبود و به دلیل اینکه دولت یک سیاست محرک در بازار به کار برده بود، قیمت‌ها به طور کاذب بالا رفت و همان زمان نیز قیمت‌ها نباید به این اندازه بالا می‌رفت. دولت وقت از طریق بورس مکانیزم‌های دوپینگ یا تحریک کردن بورس را اعمال کرد تا قیمت بورس را به طرو کاذب بالا ببرد. آن افزایش پایدار و سازنده نبود. الان هم دولت می‌تواند به صورت کاذب باعث افزایش شاخص بورس شود. اما به هر حال یک سقوط آزاد دیگر در بورس در پی آن وجود خواهد داشت.
او ادامه داد: اگر رشد بورس پایدار و ناشی از فعل انفعالات حقیقیدر اقتصاد باشد، این رشد پایدار خواهد بود و سقوط نمی‌کند، اما اگر به صورت کاذب رشدی در بازار سهام ایجاد کنید، به هر حال این رشد دیری نخواهد پایید. این دست سیاست‌ها یک اشتباه استراتژیک و تاکتیکی در روال دولت وقت بوده است که قیمت‌ها را به صورت تصنعی بالا برد. الان شاخص بورس واقعیت‌ها را نشان می‌دهد. بهترین راه این است که صبر کنیم مذاکرات هسته‌ای به نتیجه برسد و اثرات مثبتش را در اقتصاد بگذارد و دولت باید تورم را نیز مهار کند. در این صورت است که رشد پایدار و باثباتی را در اقتصاد شاهد خواهیم بود.
