رمزارزها در گلوگاه قانونگذاری / کارشناسان اتاق بازرگانی ایران نسبت به طرح مجلس در حوزه رمزارزها هشدار دادند
نشان تجارت - تعیین تکلیف دستگاه‌های مختلف در قبال رمزارزها وعده‌ای است که روز گذشته محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس داد و اعلام کرد به زودی با تصویب طرح ارائه شده به مجلس به زودی این حوزه ساماندهی می‌شود. این در حالی است که یکی از اعضای کارگروه رمزارز و بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق بازرگانی ایران معتقد است این طرح به دلیل تناقضات، ابهامات، ماینینگ زدگی و دست‌های پشت پرده در تدوین طرح باید پس گرفته شود و دوباره با انجام اصلاحات اساسی مورد بررسی قرار گیرد.
در دو پرونده به بررسی جزئیات این طرح در گفتگو با اعضای کارگروه رمزارز و بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق بازرگانی ایران می‌پردازد.
ظرفیت‌های نهفته در فناوری بلاکچین
رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران با بیان اینکه فناوری اطلاعات موتور محرک اقتصاد کشور‌های پیشرفته در دنیاست، گفت: اگر کشوری از ظرفیت‌های این فناوری به نحو احسن استفاده نکند، در آینده دچار مشکل خواهد شد.
محمدرضا طلایی گفت: تاسیس سازمان اقتصاد دیجیتال یا ستاد فرماندهی اقتصاد دیجیتال توسط متولیان حوزه آی سی تی به ویژه با محوریت وزارت ارتباطات باعث می‌شود ما در حوزه اقتصاد دیجیتال جایگاه ویژه‌ای در دنیا پیدا کنیم.
نقش راهبردی صنعت بلاکچین در تبادل اطلاعات
رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران گفت: یکی از مواردی که به نوعی در آینده تجاری کشور موثر است، استفاده از صنعت بلاکچین در تبادل اطلاعات و حوزه اسناد تجاری یا اسناد دیجیتال است که می‌تواند در آن سازمان، علاوه بر اینکه این حوزه مدیریت شود به فعالان کسب و کار‌ها و بنگاه‌های تجاری هم آموزش‌های لازم را بدهد.
طلایی با بیان اینکه باید نقش آی سی تی را در توسعه کسب و کار در کشور تبیین کنیم، گفت: ما در آینده راهی نداریم جز اینکه روی اسناد تجاری و دیجیتال با استفاده از صنعت بلاکچین مطالعه دقیق داشته باشیم تا از فناوری عقب نمانیم.
برنامه‌های اتاق بازرگانی برای مطالعه در حوزه رمزارز
رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران در مورد برنامه‌های اتاق در حوزه بلاکچین گفت: یکی از برنامه‌هایی که طی دو سال گذشته در اتاق پیگیری شده، تاسیس کارگروه بلاکچین بوده است.
طلایی ادامه داد: همچنین کارگروه دیگری به نام پیشران‌های فناوری ذیل کمیسیون فاوا تاسیس شده که روی موضوعات هوشمندسازی و صنعت بلاکچین در حال مطالعه است.
طرح رمزارز مجلس چالش‌های فراوانی را در صنعت بلاکچین ایجاد می‌کند
یکی از اعضای کارگروه بلاکچین و رمزارز کمیسیون فاوا اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه در این کارگروه طی چندین جلسه، طرح رمزارز مجلس مورد بررسی قرار گرفت، گفت: اولین نکته‌ای که در مورد این طرح پس از مطالعه و بررسی دقیق مشخص شد عدم وجود ساختار، شاکله و پیوستگی لازم در این طرح است.
محمدرضا شرفی گفت: موضوع دیگری که در این جلسات مورد تاکید قرار گرفت بحث عدم ساختارمندی طرح مذکور در مبحث تعیین ذی نفعان، متولیان و تاثیرگذاران این حوزه در کشور بود که این موضوع می‌تواند در آینده چالش‌های فراوانی را در افق‌های توسعه این فناوری در کشور پدید آورد.
طرح، طرحی ناقص و ناپخته است
رئیس کارگروه بلاکچین و رمزارز کمیسیون فاوا اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: ما در بحث قانونگذاری با رویکرد افق‌های توسعه نیازمند تسهیل، تجمیع و ساماندهی هستیم و در این راستا قوانین خوبی مانند پنجره واحد داریم.
شرفی گفت: اگر بخواهیم بحث پنجره واحد و یکپارچه سازی را در فعالیت‌های اقتصادی کشور، نظام‌های مجوزدهی، نظارت و هدایت فعالیت‌های اقتصادی اتخاذ کنیم باید قوانین در قالب این چارچوب دیده شود تا بتوانیم در آن مسیر گام برداریم و به هدف ایجاد ساختار واحد برای تمام فعالیت‌های اقتصادی دست پیدا کنیم؛ موضوعی که در این طرح مغفول مانده است.
وزارت ارتباطات متولی اصلی حوزه رمزارز شود
عضو کارگروه بلاکچین و رمزارز کمیسیون فاوا اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه با توجه به ماهیت و ساختار این فناوری، در آینده موارد استفاده از آن بسیار متفاوت، متنوع و جدید خواهد بود، گفت: با توجه به ماهیت و جنس این فناوری که ایجاد، ذخیره سازی و حفظ و انتقال اطلاعات و دیتاست، منطقی‌ترین رویکرد این است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تحت نظارت شورای عالی فضای مجازی به عنوان متولی نقش محوری را بر عهده بگیرد و بقیه قسمت‌ها را حول محوری که شکل می‌گیرد متمرکز شوند.
شرفی ادامه داد: همچنین هر کدام از نهاد‌ها در هر قسمتی که نقشی ایفا می‌کنند در کنار این محور قرار گیرند و نقششان تعریف شود تا ما بتوانیم به یک ساختار جامع و یکپارچه در مورد این فناوری و ابعاد آن و بهره گیری از آن ابعاد در کل فضای اقتصاد و صنعت کشور و افق‌های توسعه دست پیدا کنیم.
ماینینگ زدگی در طرح رمزارزی مجلس
همچنین یکی دیگر از اعضای کارگروه رمزارز و بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با اقتصاد ۲۴ با بیان اینکه کلیت موضوع که سرانجام بعد از کش و قوس‌های فراوان، مجلس طرحی درباره بلاکچین ارائه داده، ارزشمند است، گفت: انتظار می‌رفت که مجلس بسیار زودتر از این وارد بحث قانونگذاری حوزه بلاکچین و رمزارزها شود.
امیرعباس امامی با بیان اینکه بزرگ‌ترین ایراد این طرح این است که به شدت به حوزه استخراج محدود شده است، گفت: عملا بیش از ۸۰ درصد بند‌ها و تبصره‌های این طرح مربوط به بحث استخراج است. در حالی که اگر بخواهیم موضوعات فناوری بلاکچین را از جهت اهمیت و تحول آفرینی در چند سطح دسته بندی کنیم بحث استخراج در پایین‌ترین رده قرار می‌گیرد؛ ازاین رو به نظر می‌رسد مشاوران نمایندگان محترم در تدوین این طرح به دنبال حل مساله استخراج بودند و به بخش‌های دیگر کمتر توجه کرده اند.
جای بخش تعاریف در طرح رمزارزی مجلس خالی است
عضو کارگروه رمزارز و بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق ایران با بیان اینکه خوشبختانه قانونگذار در این طرح نسبت به طرح‌های دیگر فهم بهتری به موضوع پیدا کرده، گفت: با این حال هنوز هم به نظر می‌رسد در بیان برخی مفاهیم و تعاریف ایراداتی وجود دارد که ضروری است اصلاح شود. برای مثال در بسیاری از موارد از عبارت رمزارز استفاده شده، ولی مصداق مطرح شده عملا بیت کوین است.
امامی گفت: دومین ایراد این طرح این است که با توجه به جدید بودن مفاهیم و اصطلاحات این حوزه برای درک یکسان از واژگان تخصصی باید بخشی به عنوان تعاریف در ابتدای این طرح گنجانده شود تا مشخص شود تعریف ما از رمزارز یا اصطلاحات دیگر در آن دقیقا چیست.
بیراهه مجلس در بحث تبادل
عضو کارگروه رمزارز و بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق ایران سومین ایراد این طرح را تفویض نامناسب وظایف میان نهاد‌ها و سازمان‌ها دانست و گفت: به طور مثال، در تبصره دوم ماده یک طرح اشاره شده که «بانک مرکزی موظف است پیشنهادی را برای حوزه تبادل آماده کند» در صورتی که اساسا بانک مرکزی مسئول تبادل دارایی در کشور نیست و سازمان بورس است که متولی این بحث است. احتمالا تصور غیردقیق تهیه کنندگان طرح از عبارت رمزارز و دسته بندی رمزارزها به عنوان «ارز» این تفویض نادرست را به همراه داشته است در حالی که اساسا رمزارزها را باید در گروه دارایی‌ها دسته بندی کرد و عبارت مناسب‌تر به جای رمزارزها، رمزدارایی هاست.
امامی به نکات مغفول در این طرح اشاره کرد و گفت: بحث‌های مرتبط با تبادل، خلق توکن‌های مختلف با پشتوانه و بدون پشتوانه، تامین مالی از طریق توکن، انتشار توکن و حتی موضوع پرداخت و بسترسازی برای توسعه کاربرد‌های دیگر این تکنولوژی در حوزه‌های مختلف در این طرح کاملا مغفول مانده است. علاوه بر آن بحث‌های مالیاتی هم دیده نشده است. برای مثال هیچ اشاره‌ای به این موضوع نشده که سازمان امور مالیاتی موظف است که آیین نامه مالیات از رمزارزها را تهیه و پیشنهاد آن را مطرح کند یا اساسا امکان عرضه عمومی توکن در کشور وجود دارد و اگر وجود دارد مباحث مالیاتی و اجرایی آن به چه شکل است؟
رانت پنهان در طرح رمزارزها
عضو کارگروه رمزارز و بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق ایران چهارمین ایراد این طرح را تناقض در بند‌های آن دانست و به اقتصاد ۲۴ گفت: متاسفانه در این طرح ناسازگاری‌هایی هم وجود دارد. برای مثال در تبصره دو ماده چهار اشاره شده است که واحد‌های استخراج رمزارز می‌توانند بهای برق و گاز مصرفی خود را با رمزارز تهاتر کنند در حالی که در تبصره یک ماده یک تصریح شده است که بکارگیری رمزارزها به عنوان ابزار پرداخت ممنوع است. به علاوه در میانه طرح وظیفه‌ای برای سازمان نظام صنفی تعریف شده که از نظر قانونی چنین وظیفه‌ای متوجه این سازمان نیست.
امیرعباس امامی در تشریح این مورد گفت: در تبصره ذیل ماده سه اشاره شده که در صورت تخلف یک واحد استخراج، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای می‌تواند اعلام تخلف کند، در حالی که اساسا این وزارت صمت بوده که مجوز استخراج را صادر کرده؛ پس نظام صنفی چه نقشی دارد که بخواهد تخلف‌ها را گزارش دهد؟ توجه داشته باشیم که اگر چنین نقشی به سازمان نظام صنفی داده می‌شود عملا رانتی را برای این سازمان ایجاد می‌کند که برای بلندمدت این اکوسیستم مخرب است.
دست‌های پنهان در تدوین طرح رمزارزها
عضو کارگروه رمزارز و بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق ایران با بیان اینکه اگر این طرح تصویب شود منافعی را برای گروهی ایجاد می‌کند، گفت: در تبصره دو ماده چهار این طرح اشاره شده که واحد‌های استخراج در صورت درخواست دولت مکلفند برق و گاز مصرفی خود را با رمزارز تهاتر کنند. نکته جالب اینجاست که در این صورت نرخ تهاتر بر اساس بالاترین نرخ تعیین شده توسط بانک مرکزی در بازه زمانی سه ماهه گذشته محاسبه خواهد شد! حال نمایندگان محترم پاسخ دهند اگر بیت کوین در ۳ ماه گذشته ۵۰ هزار دلار بوده و در حال حاضر ۵ هزار دلار شده چرا باید بانک مرکزی به بالاترین نرخ آن را بخرد و منابع کشور را این گونه به تاراج دهد؟ و اساسا لزوم این تهاتر چیست وقتی دو طرف می‌توانند در بازاری شفاف و به قیمتی مشخص خرید و فروش خود را انجام دهند؟
امامی گفت: اگر ما مزیت انرژی داریم می‌توانیم با طرحی شفاف، ایران را به قطب ماینینگ دنیا تبدیل کنیم، ولی اینکه در چارچوبی غیرشفافی با بند و تبصره‌های رانت گونه‌ای بخواهیم این کار را انجام دهیم نتیجه قطعا به نفع کشور نخواهد بود.
طرح رمزارزها پس گرفته شود
عضو کارگروه رمزارز و بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: به نظر می‌رسد مشاوران این طرح اغلب فعالان حوزه استخراج بوده اند که تلاش کرده اند مسائل خود را با این طرح حل کنند و نتیجه طرحی ناقص و بخشی نگر شده که صرفا منافع این گروه از فعالان را در نظر گرفته که این مسئله در بلندمدت نه به نفع ماینر‌ها و نه به نفع اکوسیستم و فعالان این حوزه است.
امامی اضافه کرد: به عقیده من اگر این طرح پس گرفته شود و با همکاری مراکز پژوهشی مرتبط و فعالان دیگر بخش‌های حوزه بلاکچین تکمیل و اصلاح گردد و مجدد مطرح شود نتیجه کار برای کشور و هم برای اکوسیستم و فعالان این حوزه بسیار مفیدتر خواهد بود.
