تامین مالی از طریق اوراق در شرایط رکود تورمی / روش‌های افزایش انگیزه مردم برای خرید اوراق بدهی

نشان تجارت - استفاده از اوراق بدهی در بازار سرمایه سهم عمده ای در تامین مالی دارد. در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه فرآیند تامین مالی به گونه‌ای است که حدود عمدتاً تامین مالی را سیستم بانکی به دوش می کشد و باقی آن نیز بر عهده بازار سرمایه است. با اینحال در کشور ما این شیوه دوم از تامین مالی چندان طرفداری نداشته است. اگرچه در دو سال اخیر هرچه بیشتر به آن پرداخته شده است. با اینحال نسبت تامین مالی از بستر بازار سرمایه ایران به کل تامین مالی انجام شده طی سال های اخیر همواره نزدیک به ۱۳ درصد بوده است و این امر نشان دهنده سهم کمی است که این شیوه از تامین مالی برای بنگاه‌های و واحدهای دولتی و غیردولتی داشته است. 

این است که علیرضا عسکری مارانی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به تمایل بنگاه‌های اقتصادی و سازمان‌های دولتی و غیردولتی به روش جدید تامین مالی از بازار سرمایه اظهار داشت: این روش از تامین مالی را چند ماه پیش آقای دهنوی که رئیس سازمان بورس برای تعدادی از شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ‌ها استارت زدند. به نظر می‌رسد که اخیراً نیز نماد شرکت سرمایه گذاری ملی ایران به همین خاطر بسته شده بود. همچنین تلاش می‌کنند تا در بازار ثانویه نیز دارایی‌های سهمی را که فکر می‌کنند خوب است، بخرند.  

او ادامه داد: در دنیا دولت‌ها، شهرداری‌ها، بانک‌ها و شرکت‌ها بر اساس رتبه‌بندی‌ها و در حد کفایت دارایی‌ها و سرمایه، اجازه دارند اوراق بدهی منتشر کنند. در راستای انتشار این اوراق بدهی سود ثابتی در راستای فعل و انفعالاتشان به دارندگان این اوراق داده می‌شود.

ضرورت قابلیت تبدیل اوراق بدهی به سهم و دارایی ثابت

وی با تاکید بر اینکه در مهندسی مالی طراحی‌هایی وجود دارد که آن را تبدیل به اوراقی می‌کنند که در نهایتا تبدیل به سهم یا دارایی ثابت شود، گفت: در شرایط تورمی که امروز کشور ما نیز با آن مواجه است، توصیه من نیز این است که اگر این اوراق بدهی قابل تبدیل به سهم و دارایی ثابت باشد، انگیزه مردم برای خرید این اوراق بدهی‌ها بیشتر خواهد بود و منتشر کنندگان این اوراق بدهی مجبور می‌شوند که با دقت بیشتر از آن استفاده کنند. چراکه می‌دانند، کسی که اوراق بدهی را می‌خرد، این اختیار را دارد که یا سود آن را دریافت کند یا بخشی از دارایی یا سهامی که در اعلامیه آمده است، بگیرد.

وی افزود: جاذب بودن تامین مالی بنگاه‌ها از طریق بازار سرمایه به شرطی است که رفتار مهندسی مالی اجرایی کنند و به مردم امکان تبدیل شدن آن به سهام یا دارایی ثابت را بدهند. مثلا اگر در مناطق آزاد یا شهرداری قرار است پروژه خانه سازی آغاز شود، اعلام کند که به هر اوراق سالیانه مقداری سود تعلق بگیرد یا در طول چند سال فرد اگر به میزان مشخصی اوراق داشته باشد، می‌تواند بخشی از آن پروژه را بخرد. اگر یک واحد صنعتی اوراق بدهی منتشر کرد، باید این امکان را به مردم بدهد که یا در سود آن شریک شود یا مقداری از سهم آن واحد تولیدی را از آن خود کند.  

مارانی خاطرنشان کرد: اگر افزایش اوراق بدهی در توسعه و تولید و ایجاد اشتغال کار شود، بسیار خوب است، اما اگر صرف هزینه‌های جاری و نگهداری شود، من در شرایط فعلی خیلی با آن موافق نیستم

اوراق بدهی و بازدهی اقتصادی مناسب

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه این رفتار دولت را که به خاطر کسری بودجه‌اش اوراق منتشر کرده است، خیلی نمی‌پسندم، گفت: من اساساً مخالف افزایش اوراق بدهی در طی سال‌های گذشته بوده‌ام و معتقدم که اوراق بدهی باید برای جایی به کار رود که بازدهی اقتصادی مناسب خود را نیز در اقتصاد داشته باشد.  

او با اشاره به شرایط بازار سهام بعد از انتخابات گفت: طبقه بندی بازار سهام را به قبل و بعد از انتخابات چندان نمی‌پسندم. به اعتقاد  من شرکت‌ها نزدیک به مجمع بودند و سود‌های نسبتاً خوبی داشتند. خوشبختانه دولت درمورد برخی از صنایع مثل صنعت سیمان، مرغ و تخم مرغ، گوشت، خودرو، روغن ماشین، دارو و ... نیز به این نتیجه رسیده که قیمت‌گذاری غیرمنصفانه هیچ کمکی به آن نمی‌کند. امیدواریم دولت دست از سر قیمت‌گذاری غیرمنصفانه بردارد.  

وی افزود: شرکت‌ها می‌توانند با سودآوری مناسبی که در اقتصاد دارند، جوابگوی سهامدارانشان باشند. در این شرایط که برق کارخانه‌ها نیز قطع شده است، صنعت می‌تواند کار خود را انجام دهد. دولت در اینجا باید ضرر و زیان قطعی برق این کارخانجات را نیز پرداخت کند.  

وی در پایان تصریح کرد: ما کارخانه‌هایی داریم که خودشان نیروگاه دارند، اما دولت استفاده از برق این کارخانه‌ها از جمله مجموعه معادن چادرملو و ذوب آهن اصفهان را قطع کرده است.