توهم بازگشت سریع به بازار نفت، به اقتصاد ایران ضربه می‌زند / تولید نفت آمریکا کاهش خواهد یافت
نشان تجارت - فروش نفت ایران که به طور کم سابقه‌ای به علت تحریم‌ها کاهش یافته است. اما شاید بازگشت جو بایدن به برجام و برداشته شدن تحریم‌های گسترده، نفت ایران راه خود را مجددا به بازار پیدا کند.
این روز‌ها خبرهای زیادی مبنی بر افزایش قیمت نفت شنیده می‌شود که در کل این تغییر وضعیت بر فروش نفت ایران بی تأثیر است چرا که با وجود تحریم‌ها ابتکار عمل ایران در بازار همچنان صفر است.
از سوی دیگر رکود اقتصادی حاصل از شیوع کرونا در جهان موضوع دیگری است که طی یک سال گذشته آسیب زیادی به تولید کنندگان و صادرکنندگان نفت وارد کرده است.
اما امروز سیگنال‌هایی جهت برداشتن تحریم‌ها و چراغ سبز ورود مجدد ایران به بازار نفت جهانی کور سوی امیدی را نشان می‌دهد، اما به اعتقاد کارشناسان انرژی نمی‌توان به وعده‌های آمریکا و کشور‌های اروپایی خوش بین بود.
در همین رابطه، سید محمد علی خطیبی، معاون اسبق وزارت نفت وضعیت بازار نفت را با توجه به سیاست‌های رئیس جمهور جدید آمریکا گفت: به طور سنتی جمهوری‌خواهان خیلی توجهی به مسائل زیست محیطی ندارند و تنها به دنبال تولید نفت هستند، این تجربه در دوره ریاست جمهوری گذشته آمریکا نیز تکرار شد و تولید نفت این کشور را تقویت کرد.
وی تصریح داشت: البته چنین سیاستی به شدت به محیط زیست آسیب وارد می‌کند، اما به دلیل نگاه این گروه به افزایش تولید، نفت بر مدار افزایش تولید و کاهش قیمت قرار گرفت. از این رو طی چهار سال گذشته ترامپ از معاهده محیط زیست خارج شد. این نشان دهنده بی‌توجهی جمهوری خواهان به مسائل زیست محیطی است. دموکرات‌ها بر خلاف جمهوری خواهان بر مسائل حفظ محیط زیست پایندند و اعتقاد دارند.
مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران تأکید داشت: اولین دستوری که بایدن امضا کرد بازگشت آمریکا به معاهده زیست محیطی بود و این تفاهم‌نامه می‌تواند میزان آلاینده‌ها را به شدت بکاهد که با پیوستن آمریکا به معاهده پاریس، تولید نفت این کشور روند کاهشی خواهد گرفت.
این کارشناس بازار نفت گفت: در میان مدت ممکن است شرایط بازار نفت تغییر کند، زیرا سیاست نفتی جمهوری‌خواهان با دموکرات‌ها متفاوت است جمهوری‌خواهان به دنبال تولید حداکثری نفت هستند به طوری که در دوره ترامپ، آمریکا از وارد کننده نفت خام، تبدیل به صادر کننده نفت خام شد.
سفیر اسبق ایران در اوپک در ادامه با اشاره به این که دموکرات‌ها معتقدند تولید نفت و گاز شیل به محیط زیست آسیب می‌زند گفت: برای همین با روی کار آمدن این حزب محدودیت‌هایی اعمال می‌شود و روند افزایش تولید نفت آمریکا متوقف خواهند شد بنا بر این سیاست نفتی دموکرات‌ها روی قیمت نفت جهانی نیز تاثیر خواهد گذاشت.
مدیر اسبق اموربین الملل شرکت ملی نفت ایران گفت: در حال حاضر با وجود رکود در بازار نفت این کاهش تولید شاید خیلی تأثیر گذار نباشد، اما برای بازار نفت خبر خوبی است، اما برای بازار نفت نمی‌تواند رشد چشمگیری باشد.
وی تصریح داشت: تا زمانی که سرعت جهش بیماری کرونا همچنان رو به افزایش است قضیه قیمت و تقاضا در بازار نفت تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ تولید حبس شده و ادامه این موضوع می‌تواند برای بازار نفت خطرناک باشد.
خطیبی در پاسخ به این سوال که در چنین شرایطی بازگشت نفت ایران به بازار جهانی در چه وضعیتی قرارخواهد گرفت؟، گفت: الان تقاضا برای نفت خام در بازار جهانی کم است، باید تقاضای جدید برای نفت خام ایجاد شود که با توجه به تغییر سیاست‌های تولیدی آمریکا، این اتفاق خواهد افتاد.
به اعتقاد سفیر اسبق ایران در اوپک؛ تا زمانی که هیچ یک از این موضوعات قطعیت پیدا نکرده است نباید برنامه کشور بر اساس توهمات و شاید‌ها پایه گذاری شود و از همه بهتر اینکه نباید اقتصاد کشور را بر اساس احتمالات، طراحی و برنامه‌ریزی شود چرا که بایدن تاکید کرده به برجام بازمی‌گردد، اما این بازگشت با شرط مذاکره درباره برنامه موشکی، منطقه‌ای و حقوق بشر خواهد بود. به همین دلیل کنار گذاشتن بلافاصله تحریم‌ها، محتمل نیست.
خطیبی گفت: همانطور که گفته شد آمریکا سال‌ها پیش صادرکننده نفت نبود و طی چند سال اخیر و به تازگی وارد بازار جهانی شد از این رو برخی معتقدند خروج امریکا از برجام برای فتح بازار ایران از سوی شرکت‌های آمریکایی بود و غالب سهم ایران در بازار به این شرکت‌ها رسید بنا بر این نمی‌توان خیلی خوشبینانه به موضوع خروج آمریکا از بازار نفت نگاه کرد.
وی با اشاره به تحولات نفت ایران در قبل و بعد از برجام چنین گفت: سیاست‌های اقتصادی – سیاسی کشور طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که با توجه به احتمالات به ویژه بر سر اجرای برجام، کشور ضربه‌های سنگینی را به دلیل برخی خوشبینی‌ها به وعده‌های آمریکا و اروپا متحمل شد بنا بر این نباید دوباره موج جدید راه انداخت و کشور را معطل نگه داشت که شاید تحریم‌ها برداشته شود.
این کارشناس بازار نفت یادآورشد: اگر بنا باشد در خصوص اجرای برجام و رفع تحریم‌ها اقدامی نیز صورت بگیرد قطعاً نیازمند صرف زمان است و در این مسیر گفتگو‌ها، اختلاف نظر‌ها و کشمکش‌هایی وجود دارد و احتمال بازگشت ایران به بازار نفت، کُند خواهد بود. از این رو نمی‌توان برای دخل و خرج دولت در سال ۱۴۰۰ بر بازگشت ایران به بازار نفت، حساب کرد.
