خیز اوکراین در جایگزینی اتوگاز با بنزین

نشان تجارت - قاره اروپا به عنوان قاره پیشرو در جایگزینی اتوگاز با بنزین و گازوئیل مطرح است. در این قاره کشور‌هایی همچون لهستان، ایتالیا و اوکراین به طور گسترده از گاز مایع به عنوان سوخت خودرو‌های خود استفاده می‌کنند. این در حالی است که این کشور‌ها عمدتاً وارد کننده این سوخت هستند. در برخی موارد، اما کشور‌های اروپایی صرفاً از اتوگاز به عنوان جایگزین دیزل در اتوبوس‌های خود بهره گرفته‌اند. کشور‌هایی همچون اسپانیا و انگلیس از این قبیل هستند و دلایل خود برای این کار را کمک به کاهش آلودگی هوا عنوان می‌کنند.

در این بین اوکراین رشد فزاینده‌ای در استفاده از اتوگاز داشته و از سال ۲۰۱۰ میلادی جهشی در این زمینه داشته است. استفاده از اتوگاز در اوکراین در سال‌های اخیر با توجه به قیمت بسیار مناسب و مالیات کم و هزینه پایین تبدیل خودرو‌های بنزینی به دوگانه LPG سوز، به طرز چشمگیری رشد کرده است. شکل زیر نمودار مصرف اتوگاز و تعداد خودرو‌های گاز مایع سوز از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ میلادی در اوکراین را نشان می‌دهد.

با توجه به شکل بالا، میزان مصرف اتوگاز در کشور اوکراین در سال ۲۰۱۹ میلادی به ۱.۸ میلیون تن رسید که در ۲.۶ میلیون دستگاه خودرو مصرف شده است. این مقدار رشد ۱۰ درصدی را نسبت به سال ۲۰۱۸ میلادی نشان می‌دهد. در مقایسه با سال ۲۰۱۰ مصرف این سوخت در اوکراین ۲.۵ برابر شده است. این مقادیر تنها مقادیر اعلام شده گاز مایع فروخته شده توسط جایگاه هاست و مقدار واقعی مصرف بیش از این است. زیرا خیلی از عرضه کنندگان گاز مایع به عنوان سوخت خودرو، برای فرار از مالیات مقدار فروش خود را اعلام نکرده یا کم اعلام می‌کنند.

اکنون ۹۰ درصد گاز مایع مصرفی در اوکراین به عنوان اتوگاز در خودرو‌ها به مصرف می‌رسد که بیش از ۲۰ درصد سوخت حمل و نقل را شامل می‌شود. این مقدار اتوگاز در ۲۵ درصد خودرو‌های ناوگان حمل و نقل اوکراین به مصرف می‌رسد و ۲۰۰۵ ایستگاه خرد و عمده آن را عرضه می‌کنند. ناوگان اتوگاز در اوکراین به سرعت در حال گسترش است و از این پس مصرف بیشتری را به دنبال دارد. گفته می‌شود یکی از عواملی که در افزایش استفاده از اتوگاز نقش داشته است وارد شدن آسیب‌های قابل توجه به زیرساخت‌ها است که ناشی از درگیری در شرق اوکراین بوده و توزیع سوخت به وسیله خط لوله را در این منطقه مختل کرده است. از آن‌جایی که توزیع اتوگاز تنها به کامیون نفتکش نیاز دارد، توزیع آن بسیار آسان و کم هزینه است.

سیاست دولت اوکراین در استفاده از اتوگاز

به گزارش خبرنگار مهر، از جمله تشویق‌های دولت اوکراین جهت استفاده از اتوگاز قیمت و مالیات کم آن است. قیمت اتوگاز در این کشور نصف قیمت بنزین است. در سال ۲۰۲۰ میلادی پیشنهادی برای افزایش مالیات خودرو‌های LPG سوز ارائه شد که با آن موافقت نشد. اگر این پیشنهاد تصویب می‌شد ممکن بود از سرعت رشد مصرف اتوگاز بکاهد، اما تصویب نکردن آن سبب گسترش تبدیل خودرو‌های تک سوخت به دوگانه گاز مایع سوز می‌شود. مدت زمان بازگشت سرمایه تبدیل یک خودرو در اوکراین ۲ سال است. اقدام دیگر دولت برای تشویق مردم به استفاده از اتوگاز، ایجاد جایگاه‌های رسمی و قانونی و تأمین به موقع و به اندازه این سوخت است.

تمام این اقدامات در جهت استفاده از اتوگاز در اوکراین در شرایطی انجام شده است که این کشور در سال ۲۰۱۷ میلادی تنها ۲۸ درصد از گاز مایع مصرفی را در داخل تولید کرده و بقیه گاز مایع مورد نیاز را از کشور‌های بلاروس، روسیه، قزاقستان و … تهیه کرده است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۷ میلادی مصرف گاز مایع اوکراین ۱.۴۲ میلیون تن در سال بوده است.

شکل زیر سهم مبادی مختلف در تأمین گاز مایع کشور اوکراین را نشان می‌دهد.

در مجموع تجربه کشور اوکراین در زمینه استفاده از اتوگاز نشان می‌دهد که حتی با وجود این که این کشور تولید کننده عمده گاز مایع نیست و بیش از ۷۰ درصد LPG خود را از سایر کشور‌ها وارد می‌کند، اما با توجه به ارزان‌تر بودن قیمت این سوخت نسبت به بنزین، استفاده از آن در خودرو‌ها صرفه اقتصادی بیشتری دارد.

اوکراین با دارا بودن جمعیتی معادل نصف جمعیت ایران و بدون دارا بودن منابع عظیم گازی، گاز مایع را به عنوان جایگزین اصلی بنزین و گازوئیل انتخاب کرده و ۲.۶ میلیون خودرو را گاز مایع سوز کرده است. نیاز است تا کشور ایران نیز با توجه به وجود منابع فراوان گاز در کشور، در زمینه توسعه اتوگاز اقدامی عملی انجام دهد و از هدر رفت گاز مایع جلوگیری کرده و استفاده بهینه آن را با این منبع مصرف در دستور کار قرار دهد.