تجارت واتساپ با اطلاعات کاربران / کاربران ایرانی به سیگنال کوچ می‌کنند؟
نشان تجارت - واتساپ یکی از محبوبترین پیام رسان‌هایی است که به عنوان زیر مجموعه‌ای از شرکت فیس بوک، تحت سرپرستی مارک زاکربرگ فعالیت می‌کند و توانسته عنوان محبوبترین و بزرگترین پلتفرم پیام رسان در سراسر جهان را به خود اختصاص دهد. واتساپ تعداد کاربرانش را ۲ میلیارد نفر عنوان کرده و تعداد کاربران ایرانی این پیام رسان نیز ۴۷ میلیون عضو اعلام شده است. اکنون واتساپ یک سیاست جدید در راستای حفظ حریم خصوصی معرفی کرده که با واکنش‌های گسترده‌ای همراه شده؛ بازتاب‌های این خبر بیانگر مخالفت اغلب کاربران این شبکه اجتماعی با سیاست جدید اعلامی است، کوچ پرتعداد به سمت پیام‌رسان‌های رقیب و واکنش‌ها در فضای مجازی تاییدی بر این ادعا است.
جزئیات سیاست حریم خصوصی جدید واتساپ
واتساپ با آپدیت جدید کاربرانش را مجبور می‌کند تا با قانون جدید حفاظت از اطلاعات شخصی موافقت کنند و در غیر این صورت دسترسی شان به این اپ را از دست می‌دهند. یعنی شما اگر بخواهید از حساب کاربری خود در واتساپ استفاده کنید باید تا ۸ فوریه ۲۰۲۱ اطلاعات شخصی خود را در اختیار فیس‌بوک قرار دهید.
داده‌های موقعیت مکانی، آدرس‌های IP، مدل تلفن، سیستم عامل، میزان باتری، قدرت سیگنال، مرورگر، شبکه تلفن همراه، ISP، زبان، منطقه زمانی و حتی IMEI و همچنین اطلاعاتی در مورد نحوه ارسال پیام، تماس، تماس در چه گروه‌هایی، وضعیت، عکس نمایه، آخرین باری که آنلاین بودید، تمام اطلاعاتی است که واتساپ از شما می‌خواهد در اختیارش بگذارید و در غیر این صورت امکان استفاده از این اپ را از دست می‌دهید.
در کنار تمامی این‌ها، واتساپ حتی یک بخش جداگانه به نام «داده‌های معاملات و پرداخت‌ها» اضافه کرده است که مشخص می‌کند این پلتفرم اطلاعات اضافی را حتی برای پرداخت‌های انجام شده از طریق گوشی تلفن همراه پردازش می‌کند. واتساپ ادعا کرده این اطلاعات را برای تجزیه و تحلیل می‌خواهد، اما ارائه تمامی این اطلاعات برای هر کاربری ترسناک و نگران‌کننده است.
اعلام سیاست حریم خصوصی جدید واتساپ واکنش‌هایی را در جهان به دنبال داشت؛ به گونه‌ای که افراد شناخته شده‌ای چون ایلان ماسک، مالک تسلا و چهره جنجالی اکوسیستم استارتاپی، جک دورسی، بنیان‌گذار توئیتر و پاول دورف، مدیر عامل تلگرام هم نسبت به اقدام واتساپ، واکنش نشان دادند.
واکنش کاربران به سیاست جدید واتساپ
برخی کاربران در سطح دنیا، در اعتراض به تصمیم واتساپ، تحریم این اپ را کلید زدند و به پیام رسان‌های دیگر رفتند و بسیاری سیگنال و تلگرام را بر واتساپ ترجیح داده و به عنوان مقاصد جدید از این پیام رسان کوچ کردند. حجم این کوچ اما قابل توجه است. تلگرام با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که تعداد کاربران این پیام رسان بعد از انتشار سیاست‌های جدید واتساپ از ۵۰۰ میلیون نفر گذشته و تنها در ۷۲ ساعت بیش از ۲۵ میلیون کاربر جدید از سرتاسر دنیا به تلگرام پیوستند. در این میان سهم تازه وارد‌های تلگرام جالب است؛ در حالی که از این ۲۵ میلیون نفر حدود ۳۸ درصد از آسیا، ۲۷ درصد از اروپا و ۲۱ درصد از آمریکای لاتین بوده، سهم کشور‌های خاورمیانه و شمال آفریقا فقط ۸ درصد بوده. علت این سهم کم هم می‌تواند این باشد که تا قبل از این، اکثر کاربران در این کشورها در تلگرام حضور داشتند و علت دیگر هم می‌تواند استفاده از شبکه‌های پیام رسان دیگر باشد.
بازتاب اعلام سیاست های جدید حریم خصوصی واتساپ در ایران با آنچه در کشور‌های دیگر رخ داد، متفاوت بود. برخی کارشناسان امنیت شبکه می‌گویند، تصمیم واتساپ برای کاربران آمریکایی یا شهروندان کشور‌هایی که به قوانین کپی‌رایت یا حریم خصوصی اهمیت می‌دهند، می‌تواند مهم باشد. این در حالی است که در ایران از داده‌های کاربران استفاده چندانی برای امور تبلیغاتی و شناختی نمی‌شود. با این وجود چرا کاربران ایرانی نیز به این موضوع واکنش منفی داشتند؟
بیشتر بخوانید: لقمه جدید مجلس اصولگرا کسب‌وکار‌های اینترنتی را دچار مشکل می‌کند؟
به نظر می‌رسد بی‌اعتمادی به واتساپ در ایران اتفاق جدیدی نیست و بیانیه جدید این پیام رسان فقط حساسیت‌ها را بیشتر کرده است. یکی از کاربران توییتر در این باره نوشته: «واتساپ، از موقعی که اکانتشون رو ساختیم به اطلاعاتمون دسترسی دارند فقط الان داره اجازه می‌گیره».
نکته دیگری که در خصوص واتساپ در ایران وجود داشت شبهه‌هایی در مورد همکاری این پیام رسان با دولت ایران بود. بسیاری کارشناسان امنیت شبکه ادعا می‌کنند شرکت واتساپ هر زمانی که از آن خواسته شود اطلاعات کاربران خود را در اختیار ایران می‌گذارد. ضمن اینکه فارغ از این احتمالات، امکان ریکاوری پیام‌های پاک‌شده در واتساپ بسیاری از کاربران ایرانی را نسبت به استفاده از این شبکه بی‌میل کرده بود.
اما بزرگترین مانع قدیمی و فعلی کاربران ایرانی در عدم استفاده از واتساپ، فیلتربودن تلگرام است. شکل و شمایل، امنیت و قابلیت‌های زیاد تلگرام در مقایسه با واتساپ برای کاربران ایرانی بسیار جذاب‌تر بوده، اما به دلیل اینکه این شبکه فیلتر است، امکان استفاده از آن بسیار محدود شده است. در مجموع می‌توان گفت که واتساپ تا قبل از این هم برای کاربران ایرانی پیامرسان محبوبی نبود و فقط به دلیل فیلتربودن تلگرام از این اپ استفاده و با اقبال مواجه شد. تنها قابلیت واتساپ در مقایسه با تلگرام برای کاربران مورد توجه بود و آن امکان تماس بود. در میان شبکه‌های پیام رسان مورد استفاده در بین کاربران ایرانی، قابلیت تماس صوتی و تصویری واتساپ بسیار مورد استفاده است.
حالا با درخواست جدید واتساپ بسیاری از کاربران ایرانی رفتن به سیگنال را انتخاب کرده‌اند؛ شبکه‌ای که گرچه از لحاظ قابلیت‌های موجود با تلگرام قابل مقایسه نیست، اما می‌تواند واتساپ را برای کاربران این پیام رسان تداعی کند. اما تمایز اصلی سیگنال با دیگر پیام‌رسان‌ها حتی تلگرام، میزان بالای امنیت آن است.
امنیت می‌خواهید به پیام رسان سیگنال بروید
صحبت‌ها درباره پیام رسان سیگنال این روز‌ها در جهان زیاد است. مخصوصا پس از اینکه واتساپ از تغییر سیاست‌های خود خبر داد و همچنین ثروتمندترین فرد جهان یعنی ایلان ماسک در توییتی استفاده از سیگنال به جای واتساپ را به کاربران پیشنهاد کرد. این توییت از سوی مدیرعامل توییتر یعنی «جک دورسی» هم ریتوییت شد تا این پیام رسان بیشتر موردتوجه قرار بگیرد.
یکی از کاربران توییتر درباره تاثیر توییت «سیگنال استفاده کنید» ایلان ماسک نوشته: «ایلان ماسک گفته بود از سیگنال (پیامرسان جایگزین واتساپ) استفاده کنید، این وسط بخاطر حرفش سهام شرکت‌هایی که اسمشون سیگنال بوده (مثل خمیر دندون) هم رشد کرده.»
در طول سه سال گذشته سیگنال روی زیرساخت‌ها و امکانات خود سرمایه‌گذاری کرده تا بتواند از کاربران خود پشتیبانی کند. این پیام رسان در سال ۲۰۲۰ و در زمان اعتراضات به مرگ «جورج فلوید» بیشتر موردتوجه کاربران قرار گرفت چرا که به باور آن‌ها، نیرو‌های اجرای قانون آن‌ها را زیرنظر داشتند و کمپانی‌ها را مجبور به ارائه داده‌ها می‌کردند. حالا این محبوبیت بیشتر شده و در صدر برنامه‌های رایگان اپ استور اپل و پلی استور گوگل قرار گرفته است.
سیگنال یک پیام رسان متنی، صوتی و تصویری رایگان و امن است که نه تنها می‌تواند از آن بر بستر گوشی اندرویدی و آیفون خود استفاده کنید، بلکه برای نسخه وب هم توسعه پیدا کرده است. برای استفاده از این پیام رسان تنها به شماره تلفن نیاز دارید.
ارتباطات در سیگنال رمزگذاری سرتاسری می‌شوند، بنابراین تنها افراد حاضر در یک ارتباط می‌توانند به پیام‌ها و محتوا دسترسی پیدا کنند و حتی خود کمپانی هم نمی‌تواند آن‌ها را ببیند. حتی در اپ استیکر‌ها هم رمزگذاری مخصوص به خود را دارند. در حقیقت تنها داده‌ای که شما در اختیار توسعه‌دهندگان سیگنال قرار می‌دهید، شماره تلفن است که البته این پیامرسان به دنبال راهی برای تغییر این موضوع است و می‌خواهد سرور‌های مخاطبین را رمزگذاری کند. با اینکار موقعی که دولت‌ها یا سازمان‌ها خواستار دسترسی به داده‌های کاربران باشند، سیگنال دیتایی ندارد که در اختیارشان قرار دهد.
سیگنال یک سازمان غیرانتفاعی یا ناسودبر است، بنابراین هیچ‌گونه بخش تبلیغاتی ندارد و همین موضوع باعث می‌شود نیاز به ردیابی کاربران از بین برود. بودجه این سازمان توسط سرمایه‌گذارانی تامین می‌شود که به ایجاد یک پلتفرم امن و متمرکز بر حفظ حریم شخصی علاقه‌مند هستند.
