روند توسعه و احیای ظرفیت‌های استان‌های کشور / درآمد ۴۰ میلیون دلاری فارس از گردشگری در بهار ۱۴۰۳
نشان تجارت - استان فارس یکی از استان‌های ایران است که در بخش جنوب کشور واقع شده‌است. این استان با مساحتی در حدود ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع، چهارمین استان بزرگ و با جمعیتی معادل ۴٬۸۵۱٬۲۷۴ تن، بر طبق برآورد جمعیتی سال ۱۳۹۵ خورشیدی مرکز آمار ایران، چهارمین استان پرجمعیت ایران به‌شمار می‌رود. بر اساس تقسیمات کشوری سال ۱۳۹۸ خورشیدی، استان فارس به ۳۶ شهرستان، ۹۳ بخش و ۱۱۳ شهر تقسیم شده‌است.
مرکز استان فارس شهر شیراز است که بر طبق برآورد، پرجمعیت‌ترین شهر این استان و پنجمین شهر پرجمعیت کشور محسوب می‌شود. پس از شیراز، شهرهای مرودشت، جهرم و فسا به ترتیب پرجمعیت‌ترین شهرهای این استان هستند و همگی بیشتر از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارند. امروزه بجز اکثریت فارسی‌زبان (شامل باصری‌ها) اقوام مختلفی نیز در این استان زندگی می‌کنند؛ از جمله لرها، اچمی‌ها، قشقایی‌ها و اعراب خمسه که هر یک به زبان‌ها و گویش‌های مختلفی مانند فارسی، لری، اچمی، قشقایی و عربی سخن می‌گویند.
پروژه‌های زیرساختی استان فارس
«محمدهادی ایمانیه» استاندار سابق فارس سال گذشته(۱۴۰۲) طی دیدار با داوود منظور رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای تامین آب و برق و گاز موردنیاز صنایع، اظهار کرد: «استان فارس، هفت درصد مساحت کشور را تشکیل می‌دهد که شش‌ونیم درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است، همچنین تنوع قومی، مذهبی و فصلی، درمانی و آموزشی استان فارس زمینه‌های مختلف توسعه گردشگری، سرمایه‌گذاری، اقتصادی، علمی و درمانی را فراهم کرده است.»
وی با اشاره به این‌که ۷۵ هزار شغل در سال گذشته در استان فارس ایجاد شده است، گفت: «تعداد زیادی از بنگاه‌های تعطیل‌شده، احیاء شده و به مدار تولید بازگشته‌اند، اما همچنان شاهد وجود بنگاه‌های راکد در استان هستیم.»
استاندار سابق فارس تصریح کرد: «کمبود زیرساخت‌ها از جمله آب، برق و گاز یکی از چالش‌های مهم و پیش روی ایجاد واحدهای صنعتی، توسعه و یا احیا واحدهای راکد به‌ویژه در شهرک‌های صنعتی استان است؛ برای حل موضوع آب، احداث خط انتقال آب از خلیج فارس به شمال استان و استفاده از پساب شهرهای بزرگ را در دستور کار قرار داده‌ایم. در زمینه استفاده از پساب با موانعی روبه‌رو هستیم که با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور قابل‌حل است.»
ایمانیه در ادامه سخنان خود، از موافقت رئیس‌جمهوری برای اختصاص بخشی از آب خلیج فارس به سایر استان‌ها خبر داد و افزود: «با موافقت شهید رئیسی، ۳۰ میلیون مترمکعب از آب انتقالی از خلیج‌فارس به استان را به برخی استان‌های همجوار اختصاص می‌دهیم تا احداث این خط انتقال ارزش اقتصادی بیشتری برای سرمایه‌گذاری پیدا کند.»
وی خاطرنشان کرد: «برای حل مشکل برق نیز، با موافقت ریاست محترم جمهور شهید، سه نیروگاه خورشیدی در قالب ۳ شهرک انرژی خورشیدی در شهرهای بوانات، ایزدخواست و سورمق احداث می‌شود تا بخشی از کمبود برق استان و کشور را مرتفع کند؛ برای تحقق این موضوع، علاوه‌بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به کمک و همراهی سازمان برنامه و بودجه و همچنین اختصاص تسهیلات مناسب از جانب بانک‌ها نیازمندیم.»
استاندار سابق فارس گفت: «برای تامین منابع گازی جدید نیز، برخی از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی اعلام آمادگی کرده‌اند که می‌بایست با توجه به شرایط و قوانین موجود در کشور، از حداکثر ظرفیت و توان آن‌ها استفاده کرد.»
ایمانیه در ادامه با اشاره به تعداد بالای شهرستان‌های استان فارس و نیز بُعد مسافت آن‌ها با مرکز استان، اظهار داشت: «وسعت و گستره فارس با بسیاری از مناطق قابل‌مقایسه نیست لذا می‌بایست از نظر تامین سخت‌افزارهایی همچون خودرو و راننده، تامین نیروی انسانی مناسب و سایر حوزه‌های لازم برای توانمندسازی فرمانداری‌ها به شکل ویژه توجه شود.»
وی بر ضرورت ارتقاء بهره‌وری از جنبه‌های گوناگون تاکید کرد و ادامه داد: «یکی از راه‌های ارتقا بهره‌وری، سپردن مدیریت برخی اماکن استان به خود استان است؛ برای مدتی می‌بایست اختیاراتی به استان‌ها تفویض شود، در صورتی که شاهد توسعه، ارتقا و بهبود شرایط استان‌ها بودیم، همین مسیر را ادامه دهیم.»
تعریف ۸۷ پروژه بزرگ برای توسعه استان فارس
استاندار سابق فارس نیمه‌ی شهریور سال‌جاری در آئین افتتاح ۶۲ طرح عمرانی نیز در شیراز گفت: با همکاری نمایندگان مجلس و دولت چهاردهم، ۸۷ پروژه‌ی بزرگ برای توسعه فارس تعریف و به‌زودی اجرایی می‌شود.
وی با اشاره به این‌که این پروژه‌ها از نوع بزرگ‌مقیاس هستند، ادامه داد: با اجرای این پروژه‌ها به لطف خدا توسعه مطلوبی در سطح استان فارس رقم خواهد خورد.
استاندار سابق فارس در ادامه به رفع تنش آبی در یک‌هزار روستای استان فارس اشاره کرد و افزود: با گذشت سه سال، مشکل تنش آبی ۴۰۰ روستا برطرف شده و در ۳۰۰ روستا نیز فعالیت‌های عمرانی در حال انجام است تا تنش آبی در این روستاها نیز برطرف شود.
توسعه‌ی مترو، اولویت شهرداری شیراز
«محمدحسن اسدی» شهردار کلان‌شهر شیراز نیز در در آئین افتتاح ۶۲ طرح عمرانی شیراز با اشاره به این موضوع که امروز سی‌وهفتمین مرحله جهش عمرانی شهرداری شیراز است، گفت: در این مرحله ۱۲ هزار میلیارد تومان پروژه را افتتاح و یا شروع به کار می‌کنیم.
وی گفت: بهسازی، لوله‌گذاری و جدول‌گذاری شهری، احداث پارک‌های محله متعدد، زیرسازی و روکش آسفالت، ساخت پل عابر پیاده، پیاده‌روسازی و عملیات تعویض لوله‌های فرسوده آب‌های سطحی عمده و تعدادی دیگر از این پروژه‌ها در هشت منطقه شهرداری شیراز به بهره‌برداری می‌رسد یا مراحل اجرایی آن آغاز می‌شود.
شهردار شیراز افزود: یکی از مشکلات ما تأمین واگن برای خطوط مترو است که امیدواریم در این زمینه مساعدت لازم انجام شود.
ظرفیت‌های فعال مناطق آزاد و ویژه اقتصادی استان فارس
«مرتضی شریفی» مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس، اول شهریور ۱۴۰۳ با اشاره به تصویب ایجاد گروه کاری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ذیل کارگروه اقتصادی، اشتغال و سرمایه‌گذاری، اظهار کرد: «مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی یکی از ابزارهای توسعه تجارت خارجی هستند که می‌توانند به تقویت تولید صادرات‌محور و توسعه اقتصادی کشور کمک کنند و زمینه مساعدی را برای رفع موانع توسعه اقتصادی از جمله جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی فراهم کنند.»
وی افزود: «در همین راستا، موضوع ایجاد گروه کاری مناطق ویژه اقتصادی در نخستین شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی استان که در اسفندماه سال گذشته(۱۴۰۲) تشکیل شد، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و مقرر شد به منظور بررسی نهایی و تصویب به کارگروه اقتصادی، اشتغال و سرمایه‌گذاری استان ارجاع شود که خوشبختانه این مقوله در دستور کار نخستین کارگروه موصوف در مرداد سال‌جاری قرار گرفت و مصوب شد.»
مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس ادامه داد: «استان فارس دارای ۷ منطقه ویژه اقتصادی مصوب شامل مناطق ویژه اقتصادی شیراز، لامرد، جهرم، کازرون، لار، فسا و نی‌ریز است که در حال حاضر تنها ۴ منطقه ویژه اقتصادی شیراز، لامرد، جهرم و کازرون فعال هستند.»
شریفی بیان کرد: «با توجه به نقش مناطق ویژه اقتصادی در افزایش و توسعه صادرات، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری و انتقال تکنولوژی و افزایش درآمد عمومی از یک‌سو و لزوم بررسی و رفع مشکلات این مناطق اعم از مناطق فعال و مصوب از سوی دیگر، ایجاد چنین کارگروهی به عنوان یک ضرورت شناخته شد که امیدواریم با یاری خداوند متعال و در سایه برگزاری منظم این جلسات و همچنین حمایت دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی ذی‌ربط، به‌زودی شاهد رونق بیشتر اقتصادی در مناطق ویژه اقتصادی فعال و تسریع در راه‌اندازی مناطق مصوب باشیم.»
وی عنوان کرد: «بر اساس مصوبات نخستین شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی استان در اسفند سال گذشته(۱۴۰۲)، مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی شیراز به عنوان دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی استان منصوب و موضوع به کلیه دستگاه‌های اجرایی استان ابلاغ شد.»
مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس تصریح کرد: «همچنین با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های منطقه ویژه اقتصادی لامرد به‌ویژه نزدیکی به دریا و بنادر جنوبی کشور، تبدیل منطقه ویژه اقتصادی فوق به منطقه آزاد تجاری از اولویت‌های مهم استان در حوزه اقتصادی است که پیگیری متعددی نیز تاکنون در این زمینه صورت پذیرفته است.»
درآمد ۴۰ میلیون دلاری فارس از گردشگری در بهار ۱۴۰۳
«محسن ضیایی» سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس اظهار کرد: «گردشگری خارجی فارس طی سه ماه نخست سال ۱۴۰۳ حدود ۳۹ میلیون و ۸۲۰ هزار دلار درآمدزایی داشت که نسبت به مدت مشابه گذشته روندی افزایشی نشان می‌دهد. ۵۶ هزار و ۸۸۶ گردشگری خارجی در بهار ۱۴۰۳ به فارس سفر کردند که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته پنج درصد افزایش داشته است.»
سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس افزود: «میزان درآمد حاصل از گردشگران خارجی در سه ماه نخست سال ۱۴۰۳ با در نظر گرفتن ۷۰۰ دلار به‌ازای هر گردشگر خارجی محاسبه شده است. برگزاری تورهای آشناسازی برای شناساندن جاذبه‌های گردشگری فارس به موسسه‌های گردشگری کشورهای هدف، از مهمترین عوامل در افزایش گردشگران خارجی فارس بوده است.»
ضیایی با اشاره به ظرفیت گسترده بخش درمان و سلامت فارس به‌ویژه در مرکز استان در جذب گردشگر خارجی، خاطرنشان کرد: «ساماندهی و آموزش تخصصی راهنمایان گردشگری حوزه سلامت برای جذب گردشگران کشورهای حوزه خلیج فارس در دستور کار قرار دارد.»
وی گفت: «هرچند توجه به زیرساخت‌ها و بازاریابی در حوزه گردشگری ضروری است، اما توجه به نیروهای انسانی در این حوزه نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است و نحوه برخورد و رفتار شاغلان در اماکن اقامتی و گردشگری تاثیر مهمی در ذهنیت و ماندگاری گردشگران دارد.»
سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس بیان کرد: «به این دلیل، استمرار دوره‌های آموزشی ویژه برای تمام افرادی که به‌صورت مستقیم با گردشگران در ارتباط هستند، امری ضروری است. برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های گردشگری در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی نیز برای شناساندن امکانات و جاذبه‌های گردشگری فارس از دیگر عوامل افزایش گردشگران خارجی فارس است که ادامه دارد و برگزاری سومین جشنواره چندرسانه‌ای میراث فرهنگی از جمله‌ی این رویدادها است.»
احیای کشاورزی در فارس و مبارزه با خشکسالی
«مجتبی دهقان‌پور» رئیس سازمان جهادکشاورزی استان فارس در خصوص تمهیدات انجام‌شده برای کشت محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارند، اظهار کرد: «یکی‌از مهمترین اقدامات مدیریت زراعت در بحران خشکسالی و کم‌آبی را، می‌توان به تامین آب مزارع شتوی حوضه آبخور سد درودزن در ۳ شهرستان مرودشت، زرقان و خرامه، استفاده از روش نشاءکاری در محصولات سبزی و صیفی(صرفه‌جویی در سه نوبت آبیاری حدود ۳۰ درصد کاهش میزان آب مصرفی)، توسعه روش‌های نوین کشت (پشته‌های بلند ۳۵ هزار هکتار، کف‌کاری ۵۱ هزار هکتار) اشاره کرد.»
وی، توزیع ۱۶۰ هزار متر تیپ (۱۶۰ حلقه) بین شهرستان‌های محل اجرای طرح‌ها و صدور حواله ۳۰ هزار متر نوار آبیاری برای شهرستان مرودشت و توسعه تغییر کشت از سیستم بهاره به پاییزه به منظور استفاده از نزولات آسمانی چغندرقند بهاره و پاییزه در سطح ۳ هزار و ۴۰۰ هکتار، ایجاد ۳۷ قطعه مزرعه نمایشی در سطح بیش‌از ۵۰ هکتار روش خشکه‌کاری در شهرستان‌های فیروزآباد، شیراز، کازرون و رستم و نیز ترویج آبیاری قطره‌ای در زراعت برنج را از دیگر اقدامات انجام‌شده در این راستا عنوان کرد.
به گفته‌ی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس، کاشت گیاهان کم آب‌بر کاملینا، کینوا، سورگوم علوفه‌ای و دانه‌ای و گیاهان علوفه‌ای جدید، ترویج و توسعه ارقام گروه‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ ذرت دانه‌ای با دوره‌ی رشد ۱۰۰ روزه (حداقل صرفه‌جویی در دو نوبت آبیاری، در روش آبیاری نوار تیپ دو هزار مترمکعب در هکتار صرفه‌جویی)، اجرای ۱۶ هزار هکتار کشاورزی حفاظتی در ذرت، اجرای ۲۵ هزار هکتار آبیاری نوین در ذرت، اجرای ۵ هزار و ۶۰۰ هکتار کشاورزی حفاظتی در پنبه از دیگر تمهیدات اندیشیده شده در این راستا هستند.
دهقان‌پور همچنین از اجرای یک‌هزار و ۹۰۰ هکتار آبیاری نوین در پنبه، استفاده از ارقام زودرس پنبه در سطح ۱۰ هزار هکتار، افزایش تولید محصولات زراعی به‌ازاء هر مترمکعب آب مصرف(افزایش بهره‌وری فیزیکی)، توسعه کشاورزی حفاظتی (۱۵۰ هزار هکتار)، استفاده از ارقام زودرس و ارقام پرپتانسیل (۶۵ هزار هکتار)، نشاءکاری (۳۶ هزار هکتار در محصولات صیفی) در این راستا خبر داد.
توسعه‌ی محصولات شتوی و استفاده بهینه از آب سبز( ۹۰ هزار هکتار)، استفاده از ارقام کم آب‌بر و متحمل به تنش‌های خشکی(یک‌هزار و ۲۰۰ هکتار)، ترویج و توسعه علوفه‌های کم آب‌بر و زمستانه (۵۰ هزار هکتار چغندر علوفه‌ای پاییزه و بهاره، ۲۰۰ هکتار تریتیکاله)، ابلاغ سطوح کشت بر مبنای الگوی کشت با هدف کاهش سطح گیاهان آب‌بر و توسعه کشت گیاهان کم آب‌بر، تدوین الگوی کشت برای ۵ دشت و مطالعه الگوی کشت ۶ دشت، اجرای طرح جهش تولید در دیم‌زارهای فارس در سطح ۲۲۷ هزار و ۷۶۱ هکتار با ۸ محصول زراعی (گندم، جو، نخود، عدس، گلرنگ، کاملینا، کلزا و گیاهان علوفه‌ای) و توسعه ۱۹ محصول دارویی در سطح ۲۲ هزار و ۲۳۹ هکتار، از دیگر مواردی بود که وی به آن‌ها اشاره کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس یادآور شد: «علاوه‌بر این‌ها، توسعه‌ی کشاورزی حفاظتی، توسعه‌ی کشت در کف جوی، توسعه کشت روی پشته‌های بلند و کشت روی پشته‌های بلند و دائم، از جمله اقدامات انجام‌شده در اداره امور فناوری‌های مکانیزه در بحران خشکسالی و کم‌آبی بوده است.»
با توجه به مطالب فوق، استان فارس به‌دلیل توسعه‌ی همه‌جانبه‌ی زیرساختی، دارای ظرفیت‌های ملی غنی در حوزه گردشگری و کشاورزی است، به نحوی که می‌توان از طریق توسعه‌ی مناطق آزاد در این استان، به درآمد ترانزیتی قابل‌توجهی در کنار مزایای حوزه گردشگری رسید. همچنین راه‌اندازی مترو و ارتقاء شبکه‌های آب، برق و گازی در این استان، به افزایش انگیزه برای سرمایه‌گذاری و گردشگری استان فارس می‌افزاید که عزم جدی استاندار جدید را می‌طلبد.
