حراجی برای ۹۵ درصد ایرانی‌ها
نشان تجارت - بعد از سالها اختلاف نظر، سرانجام در آذر ۱۳۸۹ محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس دولت دهم آغازگر قانون هدفمندی یارانه ها بود؛ طرحی که قرار بود گام بزرگی در طرح تحول اقتصادی ایران باشد، به نحوی پیش رفت که ظاهرا به آفتی برای اقتصاد و ابزاری برای رقابت های سیاست تبدیل شده است.
براساس قانون، باید در دوره مشخص دولت جهت اصلاح قیمت سوخت و یارانه های این بخش حرکت کرده و از منابع آن در مسیر رفاه و حمایت از مردم ،بهداشت و سلامت و البته تولید استفاده می کرد. اما از همان ابتدا یارانه های نقدی طوری پایه ریزی شد که دیگر مجالی برای بخش های دیگر باقی نگذاشت و سالیان سال هرآنچه در بخش درآمدی هدفمندی یارانه ها به دست آمد، صرف یارانه نقدی ۴۵ و ۵۰۰ هزار تومانی شد.
زمانی که دولت دهم ابتدا بحث خوشه بندی را مطرح کرد و وقتی به نتیجه نرسید، پرداخت یارانه به صورت همگانی و برای تمام کسانی که درخواست داده بودند در دستور کار قرار داد و با گذشت ۱۰ سال از پرداخت، هیچ تغییری در این روند معیوب ایجاد نشده و اکنون ۷۸ میلیون نفر یعنی ۹۵ درصد جمعیت کشور از ثروتمند و نیازمند در لیست دریافت قرار دارند.
رقابت یارانه ای!
این روزها هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، در بین شعارهای کاندیداهای ریاست جمهوری به روال گذشته یارانه های نقدی در مرکز توجه قرار دارد و ادعاهای تکراری برای اصلاح و ارقام متفاوت برای پرداخت مطرح است.
یک کاندیدا از یارانه ۴۵۰ هزار تومانی سخن می گوید، دیگری از پرداخت پنج برابری یارانه به پنج دهک پایین و کاندیدای دیگر می گوید با اینکه نمی خواهم در مورد مبالغ نقدی حرفی بزنم که مبادا وارد رقابت یارانه ای برای گرفتن رای شوم اما می گویم یارانه را برای سه دهک پایینی یک میلیونی می کنم.
این نوع ورود برای تبلیغات انتخاباتی و بگویم و نگویم ها برای مردم اتفاق تازه ای نیست و بارها شاهد بودند که کاندیدایی نیامده که اصلاحی در وضعیت یارانه های نقدی ایجاد کند و حتی کسی پای اعداد و ارقام وعده داده شده خود بایستد. شاید چون می دانند که پشت پرده این ارقام جذاب، جریانی سخت به وضعیت اقتصادی تحمیل می کند؛ لذا برای اجرا وارد نمی شوند.
مردم یارانه ۲۵۰ هزار و ۹۰۰ هزار تومانی را فراموش نکرده اند
مردم شاهد بودند که در سال ۱۳۹۶ وقتی کاندیداها از یارانه ۲۵۰ هزار تومانی سخن می گفتند یا زمانی که پای یارانه ۹۰۰ هزار تومانی به میان آمد، افراد مدعی نمی توانستند حتی توجیه کنند که پول آن را چگونه تامین خواهند کرد. باید می گفتند که این ارقام را می شود با چندین برابر کردن قیمت سوخت و حامل های انرژی و اقدامات دیگر تامین کرد اما چه تبعات سنگینی داشته و اینکه چنین اقدامی نیاز به دوره زمانی و اصلاح بنیادی دارد و در مدتی محدود امکان پذیر نیست، حتی باید توضیح می دادند اگر زمانی چنین منابعی ایجاد شود چرا باید اینطور بی مهابا برای پرداخت نقدی خرج شود؟!
کاندیداها حاضرند از تبعات و ابعاد یارانه های گران خود بگویند؟
اعلام هایی که تاکنون نیز از سوی کاندیداهای ریاست جمهوری وجود داشته فقط مربوط به اعداد و ارقام است و هنوز برنامه مدون و مشخصی برای آن اعلام نشده که اقتصاددانان آن را به بوته نقد بگذارند و کاندیدای مورد نظر پاسخگوی آن باشد.
هنوز کسی به مردم توضیح نداده منابعی که برای یارانه ۴۵۰ هزار تومانی، یک میلیونی و پنج برابری یارانه پنج دهک است با کدام پشتوانه منطقی و قابل اجرا در وضعیت فعلی اقتصاد ایران تامین می شود؟
آیا یارانه های وعده داده شده که ظاهر خوشایندی هم دارد، نتیجه افزایش چندبرابری قیمت سوخت و آثار تورمی سنگین و ضربه خوردن تولیدی است که هنوز درگیر تبعات اجرای نادرست قانون هدفمندی یارانه ها از ۱۰ سال پیش است؟
آیا برای یارانه چند صد هزار تومانی و میلیونی که وعده می دهند، چند صد هزار میلیارد تومان از سرمایه کشور چوب حراج می خورد اما هیچ شغلی ایجاد نمی‌شود؟
آیا این پول پاشی اثری در رشد اقتصادی و تولید و توسعه کشور ندارد؟ همانطور که از ۱۰ سال گذشته تا کنون همین رقم ۴۵ و ۵۰۰ تومانی، نزدیک به ۵۰۰ هزار میلیارد تومان از منابع را هدر داد و حتی پای استقراض از بانک مرکزی به میادن آمده ولی نتیجه قابل اهمیتی به دنبال نداشته استت. آیا کاندیداها حاضرند این تبعات را شفاف توصیح دهند؟
در این باره کارشناسان اقتصادی نیز تاکید دارند که چرا کاندیداها شفاف نمی گویند اگر دغدغه آنها گرسنگی مردم است و نمی توانند بببنید چطور اقشار پایین تحت فشار هستند، درمان آن یارانه نقدی نیست و باید با سرمایه ای که می خواهند در این راه نقدی کنند، برایشان شغل ایجاد کنند تا هم بجای یک میلیون تومان، چند برابر درآمد داشته باشند و هم به رشد تولید کمک شده باشد.
این در حالی است که همین چند ماه پیش مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق دست روی یارانه نقدی گذاشت و به قیمت افزایش دادن نرخ ارز، به سمت افزایش مبلغ نقدی برای تمامی یارانه بگیران رفت و بسیار هم هیاهوی رسانه ای به پا کرد ولی ظاهرا آنقدر نحوه تامین منابع و اقدام صورت گرفته بی منطق بود که به محض ورود طرح به صحن علنی رد شد؛ بنابراین کاندیداها این را هم به مردم بگویند که آنها به تنهایی تصمیم گیرنده در مورد تغییر مبلغ یارانه نقدی نیستند و باید مستند در مجلس از طرح خود دفاع کنند.
تردیدی در معیوب بودن جریان پرداخت یارانه های نقدی نیست و آنقدر از سوی کارشناسان و حتی مسئولان دولتی و نمایندگان در این رابطه گفته شده که شاید هر کسی بداند چاره، افزایش پرداختی یارانه نقدی و ادامه این وضعیت یارانه های پنهان نیست و آنچه اکنون مطرح می شود ادامه جریان اشتباه گذشته است.
براساس اعتقاد کارشناسان اقتصادی و دست اندرکاران، اینکه همچنان کاندیداها در برنامه انتخاباتی خود دائم از افزایش مبلغ نقدی سخن بگویند و ذهن مردم را درگیر آن کنند، اتفاق خوشایندی نیست.
لازم است، چرایی و چگونگی تأمین منابع طرح ها عنوان و شفاف شود تا مزایا و معایب هر یک واضح و مبرهن باشد.
