متهم اصلی آلودگی هوا کیست؟
نشان تجارت - با توجه به بهره‌برداری از طرح‌های پالایشگاهی و در راس آنها، پالایشگاه ستاره خلیج فارس و تولید بنزین با استاندارد‌های یورو ۴ و ۵، اتهام آلودگی به بنزین دور از انتظار است.
بیژن زنگنه وزیر نفت نیز پیش از این گفته بود که در این دولت درباره کمیت و کیفیت بنزین تلاش فراوان شده و اکنون بنزین تولیدی ما یورو ۴ است و کاهش روز‌های آلوده در سال گذشته نیز این ادعا را تایید می‌کند.
طبق آخرین آمار ارائه شده در این راستا اکنون ظرفیت تولید بنزین ایران روزانه ۱۱۲ میلیون لیتر است که از این میزان ۹۱ میلیون لیتر با استاندارد یورو ۴ و ۵ تولید می‌شود که نشان‌دهنده سهمی ۸۱ درصدی در این بخش است. در واقع مسئولیت کنترل کیفیت بنزین با سازمان ملی استاندارد و کنترل خودرو به عهده سازمان حفاظت محیط زیست است که بار‌ها کیفیت بنزین تولیدی از سوی سازمان استاندارد مورد تایید قرار گرفته است.
خودرو‌های فرسوده، متهم ردیف اول
در این میان انگشت اتهام همچنان به سمت خودرو‌های فرسوده است آنطور که اعلام شده در حال حاضر یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده و ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار موتورسیکلت فرسوده در کشور تردد می‌کند که آلودگی زیادی دارند و آنطور که مسعود تجریشی - معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست - اعلام کرده، در حال حاضر در کلانشهر‌ها بنزین یورو ۴ و ۵ استفاده می‌شود، ولی زمانی‌که این سوخت وارد خودرو‌های معمولاً قدیمی می‌شود، حجم مصرف سوخت و آلایندگی را افزایش داده و نقش آن را در تولید آلایندگی بالا می‌برد.
وی با تاکید بر اینکه ما در کشور به لحاظ استاندارد بودن سوخت نگرانی که حدود ۱۵ سال گذشته داشتیم را دیگر نداریم، چون در آن زمان ما از محصولات پتروشیمی استفاده می‌کردیم، اظهار کرد: با وجود سوخت استاندارد، ولی همچنان متوسط حجم مصرف سوخت بالا است، این مصرف بالای سوخت باعث می‌شود تا این حجم بالای مصرف در خودرو‌های فرسوده نقش سوخت را هم در آلایندگی بالا ببرد. اگر شما بهترین سوخت را هم داشته باشید، ولی میانگین مصرف شما بین ۱۰ الی۱۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر در شهر‌ها باشد (در حالی‌که استاندارد آن در دنیا حداکثر ۶ لیتر است) این موضوع منجر به تولید آلاینده می‌شود و باعث می‌شود تأثیر سوخت در آلایندگی زیاد شود.
تکلیف خودرو‌های فرسوده چه می‌شود؟
این در حالی است که در دولت یازدهم و طبق مصوبه هیات وزیران، خودروساز داخلی باید در ازای تولید هر خودرو با مصرف سوخت بالای هشت و نیم لیتر، یک خودرو فرسوده از رده خارج می‌کرد. این مصوبه اصلاحیه خورد و قرار شد خودروساز در ازای تولید خودرو با مصرف سوخت بین هشت تا ۱۰ لیتر، یک خودرو را اسقاط کند و در ازای تولید خودروی با مصرف سوخت ۱۰ لیتر به بالا، دو خودروی فرسوده را از رده خارج کند.
این مصوبه در ابتدای دولت دوازدهم، حذف و ماجرا کلاً به فراموشی سپرده شد، اما مجلس شورای اسلامی در این حوزه ورود کرده و با شرایط جدید، برای خودرو‌های داخلی نیز طرح اسقاط احیا شد، چون این معقول نبود که در قبال واردات خودرو‌های خارجی که دارای استاندارد‌های روز دنیا هستند؛ اسقاط داشته باشیم، اما خودرو‌های داخلی از اسقاط مصون باشند.
قانون جدید دولت نیز این بود که کارت سوخت به خودرو‌های فرسوده تعلق نگیرد، در همین راستا در ابتدا، یک کارگروه برای آن تشکیل و در نهایت تصمیم قطعی در این باره گرفته شد و براساس آیین‌نامه هیات دولت، کارت سوخت خودرو‌های دارای شرایط فرسودگی ابطال می‌شود.
به طور کلی براساس آیین‌نامه هیات دولت خودرو‌های سواری شخصی با عمر ۲۵ سال، سواری دولتی با عمر ۱۵ سال، تاکسی با عمر ۱۰ سال، مینی‌بوس با عمر ۱۵ سال، اتوبوس درون شهری با عمر ۱۰ سال، اتوبوس برون‌شهری با ۱۵ سال، کامیون و کشنده با ۱۵ سال عمر، وانت با ۱۵ سال، موتورسیکلت با ۱۰ سال و سایر وسائل نقلیه با گذشت ۲۵ سال از تاریخ ساخت به عنوان خودروی فرسوده و از رده خارج محسوب می‌شوند. براساس این تصمیم که از سال ۱۳۸۸ تاکنون در جریان است، تمام وسائل نقلیه‌ای که شامل این قانون می‌شوند، امکان برخورداری از کارت سوخت را ندارند و باید از سهمیه آزاد بنزین استفاده کنند.
کارشناسان چه می‌گویند؟
البته به‌جز این، دولت برنامه‌هایی را برای تاکسی‌های فرسوده و خودرو‌های دولتی در نظر گرفته تا شاید از این طریق بتوان میزان آلودگی‌ها را در پایتخت در حد قابل توجهی کاهش داد، اما با این وجود بازهم شاهد آلودگی در کلان شهر‌ها هستیم.
عبدالرضا امینی - کارشناس ارشد حوزه نفت و انرژی - در این باره به ایسنا گفت: باتوجه به شیوع کرونا و منع تردد انتظار می‌رفت که امسال شاهد آلودگی در تهران و کلان شهر‌ها نباشیم، اما با این وجود دو فاکتور اصلی برای آلودگی هوا در نظر گرفته می‌شود که شامل کاتالیزور خودرو‌های داخلی و کیفیت سوخت می‌شود.
وی با بیان اینکه خودرورسازان ممکن است گاهی اوقات خودرو‌ها را با قطعات ناقص وارد بازار کنند، اظهار کرد: علاوه بر ابهاماتی که در مورد خودرو‌های داخلی وجود دارد باید کیفیت بنزین نیز مورد نظارت دقیق قرار بگیرد چراکه نمی‌توان علت این مساله را آلودگی کارخانه‌ها دانست چراکه فعالیت آنها نیز اکنون کاهش یافته است.
این کارشناس ارشد حوزه نفت و انرژی با اشاره به نقش خودرو‌های فرسوده در آلودگی هوای کلان شهر ها، گفت: قطعا عامل اصلی آلودگی هوا خودرو‌های نفرسوده هستند، بسیاری از قطعات خودرو‌های فرسوده از بین رفته است و ممکن است قطعات آن وجود نداشته باشد و نصب قطعات بی کیفیت نیز می‌تواند در آلودگی هوا نقش زیادی داشته باشد.
مدیر سابق سامانه هوشمند سوخت و مجری این پروژه ملی با تاکید بر اینکه به دلیل افزایش قیمت خودرو نگاه به این وسیله سرمایه‌ای شده است، تصریح کرد: در مجموع باید نقش خودرو‌های فرسوده را در آلودگی هوا پر رنگ دانست البته در این میان رانندگی نامناسب مردم نیز می‌تواند عامل دیگری بر آلودگی هوا باشد.
به گفته وی، در بسیاری از کشور‌ها هنگامی که چراغ راهمنمایی و رانندگی قرمز می‌شود افراد خودرو‌های خود را خاموش می‌کننند که چنین چیزی در ایران عملا وجود ندارد و همین مساله نیز بر آلودگی تاثیر دارد، به همین دلیل باید بسیاری از این عوامل را در کنار هم گذاشت و به دنبال اصلاح آن رفت.
منبع: ایسنا
