نشان تجارت - رستم قاسمی در حاشیه بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز و پتروشیمی درباره نقش مجموعه‌های خارج از وزارت نفت در افزایش فروش نفت که رئیس کل بانک مرکزی و وزیر نفت به آن اذعان داشته اند، چه بوده است، گفت: طبق اظهار وزیر نفت در مجلس شورای اسلامی به طور صد در صدی در کنار وزارت نفت به صادرات نفت کشور کمک می‌کنیم و بخش قابل توجهی از نفت کشور را با استفاده از روش‌هایی می‌فروشیم و طبق وظیفه‌ای که بر عهده ما گذاشته شده است در زمینه فروش نفت به وزارت نفت و سایر پتانسیل‌های موجود کمک می‌کنیم.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر درباره اینکه عمده این افزایش صادرات به کدام مقاصد بوده است، اظهار داشت: به دلیل شرایط تحریمی نمی‌توانم مقاصد صادراتی را نام ببرم، اما به دلیل روابطی که برخی کشورها در دوران وزارت نفت خود به دست آوردم، در واقع بخش دولتی این کشورها خریدار نفت ما هستند و فروش ما نیز الحمدلله خوب است.
یک تیر و دو نشان
این مقام مسئول در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار مهر درباره محکومیت ایران به پرداخت جریمه حدود ۲ میلیارد دلاری به ترکمنستان نیز توضیح داد: در دوره‌ای که از ترکمنستان گاز وارد می‌کردیم بدهی‌هایی داشتیم که باید پرداخت می‌شد. از سویی دیگر این گاز به دلیل ارزان بودنش نسبت به گاز صادراتی ما برای ما مفید بود و حتی بخشی از آن را سوآپ می‌کردیم و درآمدی نیز از این محل داشتیم. به دلیل تحریم‌های بانکی، پرداخت این بدهی‌ها با چالش رو به رو شد. در همین راستا دیداری با رئیس جمهوری ترکمنستان داشتم و از آن‌ها خواستم این مبلغ را به صورت کالا از ایران دریافت کنند و به این ترتیب لوله‌های نفتی، محصولات شیمیایی، اتوبوس و.. صادر و در داخل هزینه آن را با بخش داخلی تسویه می‌کردیم.
قاسمی ادامه داد: این کار دو مزیت برای ما داشت، نخست اینکه بدهی خود را تسویه می‌کردیم و از سوی دیگر موجب رونق تولید داخل می‌شد و شرکت ملی گاز ایران نیز پول این تولیدکنندگان را می‌داد. حتی در برخی موارد از خریداران نفت کشور، طلا دریافت می‌کردیم که توسط این طلا‌ها بخشی از بدهی خود به ترکمن‌ها را تسویه می‌کردیم.
بستری برای حضور بخش خصوصی در صادرات نفت نداشتیم / زنجانی کل بانک را خرید
وی با بیان اینکه در دوران غیرتحریمی، شرکت ملی نفت ایران موظف به فروش نفت است و سال‌هاست این کار را انجام می‌دهد، گفت: زمانی که حلقه تحریم‌های نفتی ایران تنگ‌تر شد، صادرات رسمی و دولتی نفت با چالش‌هایی مواجه شد. از سویی دیگر بستری نیز برای حضور بخش خصوصی در این بخش ایجاد نکرده بودیم. بابک زنجانی برای خرید نفت به عنوان متقاضی به شرکت‌های پوششی که مجوز شورای عالی امنیت ملی داشتند، مراجعه کرد.
قاسمی ادامه داد: زنجانی یک ال سی در یکی از بانک‌های خارج از کشور که برای انجام امور مالی ایران ایجاد شده بود و حدود ۶۰ درصد نقل و انتقالات مالی ایران در این بانک انجام می‌شد، ارائه داد. پس از ارائه این ال سی، پیش از موعد سر رسید، زنجانی کل این بانک را خریداری می‌کند و به این ترتیب مالک بانک و ال سی می‌شود. البته این بانک نیز تحریم می‌شود.
باید برای بازگشت این پول تلاش کنیم / به هر حال این پول وجود دارد
به گفته این مقام مسئول، در چنین شرایطی ایران زنجانی را ممنوع الخروج کرد و کارشناس‌هایی برای شناسایی اموال وی و ارزش گذاری آن معین شدند. پس از آن اموال شناسایی شد و روند قضائی آن نیز کلید خورد و در همان دولت ما وی را معرفی کردیم. اقدامات قضائی لازم باید انجام شود، اما نکته مهم در این میان این است که باید برای بازگشت این پول تلاش می‌شد. این پول وجود دارد؛ به هر حال این پول را که زنجانی نخورده است. این پول در جایی وجود دارد. باید به موازات اقدامات قضائی تلاش برای بازگشت این پول به داخل کشور انجام می‌شد.
وی اظهار داشت: پرونده زنجانی، پرونده قطوری است و ۲۵ دادگاه رسمی تقریباً برای آن برگزار شد و پرونده نیز دست وزارت اطلاعات بوده است. تاکید می‌شود که هیچ یک از کارمندان نفت در این پرونده متهم نیستند. قوه قضائیه با شدت با متخلفین برخورد می‌کنند.
زنجانی، ریسک فروش نفت در دوران تحریم بود / رکورد زنی صادرات نفت در ۲ سال
قاسمی با اشاره به اینکه در حال حاضر نیز وزارت نفت برای فروش نفت تلاش می‌کند، افزود: به هر حال در شرایط تحریمی ریسک‌هایی برای فروش نفت وجود دارد و اکنون نیز وزارت نفت این ریسک‌ها را انجام می‌دهد و زنجانی نیز از جمله ریسک‌هایی بود که در دوران تحریم قبلی در زمینه فروش نفت انجام شد.
وزیر سابق نفت با تاکید بر اینکه در سال ۹۰ و ۹۱ که تحت تحریم آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل بودیم، نزدیک به ۱۶۰ میلیارد دلار نفت صادر کردیم، تصریح کرد: این عدد بالاترین رقم فروش نفت ایران در ۱۰۰ سال گذشته است.
۱۷ فاز پارس جنوبی همزمان توسعه یافت
قاسمی با اشاره به اینکه می‌توانید در اسناد و مدارک جستجو کنید اطلاعات آن در شرکت ملی نفت ایران وجود دارد، بالاترین توسعه در صنعت نفت کشور در سال‌های ۹۰ و ۹۱ است، گفت: این را اقای زنگنه نیز تأیید می‌کند که در سال ۹۰ فقط در شرکت ملی نفت ۲۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری کردیم و در سال ۹۱، فقط ۲۱ میلیارد دلار در شرکت ملی نفت ایران، بجز شرکت گاز، پتروشیمی و پالایش و پخش سرمایه گذاری انجام شد.
وی افزود: به طور معمول فاز‌های پارس جنوبی با ۶ فاز یا ۴ فاز شروع می‌شد؛ در دولت دهم ۱۷ فاز پارس جنوبی را به طور همزمان در دستور کار داشتیم که در تاریخ صنعت نفت بی سابقه است. شاید خیلی‌ها آن زمان نیز به ما ایراد می‌گرفتند که منابع از کجا آوردید و چگونه می‌توانید تمام کنید. ۱۷ فاز با هم کار می‌کردند و ابر طرح آن روز صنعت نفت دنیا بود و خوشبختانه هم منابع پیش بینی شده بود و این ۱۷ فاز بجز فاز ۱۴ همه به پایان رسیده بود که گفتند این فاز نیز ۶ ماهه اول ۱۴۰۰ به پایان می‌رسد.
به گفته این مقام مسئول جسارت آغاز و اتمام ۱۷ فاز در دولت دهم کار بزرگی بود که در تاریخ صنعت نفت کشور اتفاق افتاده است اگر شروع نشده بود امروز تمام نمی‌شد؛ بنابراین در دولت قبل که در واقع کمترین فاز پارس جنوبی را با ۵۵ درصد تحویل دادیم و بقیه بالای ۷۰ درصد پیشرفت در زمان تحویل بود و فاز ۱۴ با ۵۲ درصد کمترین پیشرفت بود و بقیه فاز‌ها از ۶۰ تا ۹۵ درصد پیشرفت داشتیم که دولت یازدهم آن را تمام کرد و امروز پرونده پارس جنوبی کلاً بسته شد.
وزیر سابق نفت با بیان اینکه در مورد توسعه پالایشگاه‌ها نیر باید گفت قبل از اینکه من به عنوان وزیر وارد صنعت نفت شوم پالایشگاه توسعه اش شروع شده بود، اما به کندی پیش می‌رفت، توضیح داد:، چون ما با تحریم‌ها مواجه شدیم بخصوص مشکل بنزین داشتیم و تقریباً همه پالایشگاه‌ها با یک سرعت واقعاً فوق العاده‌ای طرح توسعه کمی و کیفی با هم شروع شد و پالایشگاه آبادان در سال ۹۱ تمام شد.
پالایشگاه لاوان و تهران تمام شد، اراک با تولید روزانه ۵ میلیون لیتر بنزین اکتان ۸۷ شروع شد، پایان ۹۱ به حدود ۵ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ در روز افتتاح شد و بخش توسعه خیلی جدی در پالایشگاه فرآورده‌های نفتی کشور داشتیم.
قاسمی ادامه داد: پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز از نظر کیفی با پیشرفت حدود ۷۰ درصد به دولت یازدهم تحویل دادیم و اوایل سال ۹۷ دولت یازدهم تمام کرد و مورد بهره برداری قرار گرفت و حدود ۴۵ میلیون لیتر بنزین تولید می‌کند و ما را به باشگاه صادرکننده‌های بنزین ملحق کرد.
وی با تاکید بر اینکه اتفاق مهمی که در آن زمان افتاد و به دلیل مشکلات بنزین سرعت گرفت، ساخت جایگاه‌های CNG بود، تصریح کرد: ما به دنبال این بودیم که سبد سوخت کشور را تغییر دهیم؛ در آن زمان حدود ۶۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کردیم و احداث ۲۵۰۰ جایگاه CNG را شروع کردیم و تا زمانی که من در وزارت نفت بودم ۲ هزار و ۲۵۰ جایگاه تمام شد و اتمام ۲ هزار و ۵۰۰ جایگاه CNG یعنی ۲۵ میلیون متر مکعب جایگزینی ۲۵ میلیون لیتر بنزین که هم سوخت پاک و ارزانی است که به نظر من اگر توسعه پیدا کند تا ۴۰ درصد سبد انرژی و بنزین کشور را نیز تغییر دهد و از بنزین تبدیل به گاز شود.
سه اقدام ضروری در صنعت گاز
فرمانده اسبق قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) با اشاره به اینکه واقعیت این است که صنعت نفت برای کشور مهم است و این صنعت در سال گذشته از مهم‌ترین منابع درآمدی کشور محسوب شده است، گفت: در سال‌های متمادی به عنوان تک محصول درآمدی کشور محسوب می‌شده است و ارز آوری داشته است؛ علاوه بر تأمین درآمد کشور، صنعتی است که هم اشتغال زا است. درست است که خیلی‌ها اشاره می‌کنند که بودجه کشور باید از نفت فاصله بگیرد این حرف درستی است و ما وابستگی زیادی داریم، اما باید گفت که ما باید از نفت استفاده کنیم و بفروشیم و تا جایی که ممکن است خام فروشی نکنیم که مورد تاکید همه است و حتماً این اتفاق باید بیافتد، اما از نفت باید استفاده کنیم و درآمد‌ها را برای ایجاد زیرساخت‌های کشور استفاده کنیم.
طبق اظهارات این مقام مسئول یکی از منابع انرژی ما گاز است و براساس آمار جدید ما دارای اولین ذخایر گازی جهان هستیم. ما باید سه کار برای استفاده از این انرژی خوب بکار بگیریم؛ اگر فاز‌های پارس جنوبی دقیقاً به بهره برداری برسد مانند فاز ۱۱ و ۱۴ و بقیه فاز‌ها تکمیل شود آنچه پیش بینی شده بود ما باید به یک میلیارد و سیصد میلیون بشکه در روز تولید گاز در کشور داشته باشیم که الان ۱۰۰۰ میلیون متر مکعب در روز است. ابتدا باید مصرف را در کشور بهینه کنیم و از سویی دیگر بهره وری را افزایش دهیم و در نهایت این را صادر کنیم و به عنوان سرمایه در کشور استفاده کنیم اقداماتی که انجام شده بود ما قرارداد‌هایی داشتیم که می‌توانستیم تا سقف ۲۰۰ میلیون متر مکعب در روز برسیم.
صادرات گاز به پاکستان فرصت خوبی بود که متوقف شد
قاسمی گفت: یک قرار داد داشتیم با پاکستان که در گام اول حدود ۲۱ میلیون متر مکعب روزانه بود که به صورت بین المللی و در فروردین سال ۹۲ در نقطه صفر مرزی مراسم کلنگ زنی آن انجام شد و ۱۵ همسایه ایران را دعوت کردیم و بیش از ۱۰۰ نماینده از دولتمردان پاکستان در این مراسم حضور داشتند و مراسم آغاز گازرسانی به پاکستان بود و ما تا ایرانشهر خط صلح را برده بودیم و قرار بود در فاز اول به بندر گوادر که اولین مصرف کننده نیروگاه پاکستان است وارد شود و قرارداد‌های دو طرف نیز بسته شده بود و کار باید عملیاتی می‌شد و دولت عوض شد و بنابر دلایلی این طرح ادامه پیدا نکرد و فرصت خوبی بود.
وی با بیان اینکه من در مقطعی دیداری با نخست وزیر هند داشتم و اصرار من بر بحث قرارداد بین ایران و هند در بحث هند بود که گفتند شما گاز را تا پاکستان بیاوردید حتماً مشتری شما می‌شود، توضیح داد: خط لوله صلح خط ۵۶ اینچ است برای ۱۰۰ میلیون متر مکعب است که هم برای پاکستان قابل استفاده بود و هم هند. در مورد عراق ما دو قرارداد را با عراقی‌ها بستیم یکی الان از نفت شهر به بغداد می‌رود و تواق نامه بصره را امضا کردیم و با کویتی‌ها جلسات مشترکی داشتیم. این جلسه با کویت و عراق ایران در عراق انجام و قرار شد که از طریق عراق گاز به کویت برود که مذاکرات در حال انجام بود و آن‌ها به دنبال این بودند که پارلمان عراق مجوز ورود گاز ایران از طریق عراق بدهد که در زمان نوری مالکی ما موفق به دریافت این مجوز شدیم که دولت تمام شد.
افتخار می‌کنم کسی را از بیرون نفت منصوب نکردم
به گفته این مقام مسئول مذاکرات دیگری از جمله مذاکره انتقال گاز از عمان را نیز داشتیم که در حد توافق نامه امضا شد و زنگنه هم ادامه داد، اما متوقف شد. انتقال گاز از طریق خط لوله به همسایه‌ها جز برنامه‌های صنعت نفت کشور بود و هست و البته نباید تنها وابسته به خط لوله باشیم، در همین راستا طرح ایران LNG که قبل از ورود من در وزارتخانه مطرح بود پیشرفت‌هایی داشت و الان متوقف شده است.
قاسمی با تاکید بر اینکه فکرمی کنم ۲ میلیون ۳۰۰ هزار بشکه‌ای که در بودجه ۱۴۰۰ پیش بینی شده است مبتنی بر رفع تحریم است، تصریح کرد: اگر این اتفاق بی افتد خیلی سریع می‌توانیم بازگشتی به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه را داشته باشیم، ولی اگر تحریم‌ها ادامه داشته باشد طبیعتاً این عدد شاید مقداری بالا باشد.
وی گفت: افتخارم این است که روزی که به وزارت خانه رفتم از بیرون کسی را نبردم دو مشاور با خود بردم و رئیس دفتر که با خودم هم برگشتند و کسی را از بیرون منصوب نکردم.
