نشان تجارت - پارلمان شیشهای یکی از وعدهها و شعارهای نمایندههای مجلس یازدهم بوده و آنها بر این باور بودند که شفافیت مجلس و رای نمایندهها میتواند مجلس را از تاریکی و عدم دسترسی خارج کند؛ موضوعی که البته در حد حرف باقی ماند و عدمتصویب طرح شفافیت آرای نمایندگان با وجود قول رییس مجلس در برابر عموم مردم به مانند بسیاری از قولهای مجلس یازدهم بر زمین ماند.
مجلس یازدهم چند روز پیش، به خاطر اینکه از زیر فشار افکار عمومی خارج شود، رویکردی دیگر را در پیش گرفت. آنها با دو فوریت طرح شفافیت قوای سهگانه و دستگاههای اجرایی سایر نهادها با ۱۹۳ رای از مجموع ۲۶۲ نماینده حاضر در جلسه، موافقت کردند؛ یعنی به نوعی نمایندگان گفتهاند چرا فقط شفافیت متوجه قوه مقننه باشد و با این کار خواستند، همه نهادها را ملزم به این کار کنند که به نظر میرسد، چون این اتفاق نخواهد افتاد، مجلس هم میتواند از این وعده خود با توجیه، شانه خالی کند.
تجربه جهانی در دهههای اخیر نشان میدهد که پارلمانها برای بهرهگیری از فواید شفافیت، راهکارهای مختلف و نوآورانهای در پیش گرفته و تلاش کردهاند تا اطلاعات عملکردی نمایندگان و پارلمان را به روشهای مختلف در اختیار صاحبنظران و آحاد مردم قرار دهند. به این ترتیب، نمایندگان میتوانند علاوه بر مصونسازی خود از فعالیتهای مخل منافع ملی، با جلب اعتماد و مشارکت مردم عملکرد خود را ارتقا دهند. این موارد را باید به پاسخگو نگهداشتن نمایندگان از سوی مردم حوزه انتخابیه او اضافه کرد. در برخی از کشورهای دنیا از همین روش برای شفافیت استفاده میشود و این رویکرد میتواند برای کشورشان مفید فایده باشد.
در همین رابطه، احمد علیرضابیگی، نماینده تبریز میگوید: مسئله عدمشفاف بودن آراء، به دلیل ناقص بودن دموکراسی در کشور ما است. به عبارتی اگر در کشور، احزاب وجود داشته باشند، موضع حزب در قبال هر موضوعی روشن و شفاف است و هیچ حزبی نمیتواند درباره موضوعات مختلف سکوت کند یا اینکه هر کدام از نمایندگان احزاب، حرفهای مختلفی بزنند. در واقع حزب باید درباره موضوعهای مختلف اظهارنظر کند و نمایندگانی هم که از جانب این احزاب وارد پارلمان میشوند، باید رای حزب خود را اعمال کنند که در این صورت، دیگر نیازی به آشکار کردن رای یا عکس گرفتن از آن نیست؛ اما زمانی که حزب نداریم، ناچار هستیم برای دفاع از آبروی خود از رایمان عکس بگیریم که نشان دهیم این نظر و رای بنده بوده است.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس اظهار کرد: وقتی حزب وجود ندارد، بساط بدهبستان فراهم میشود و طبیعتاً این چرخه ناقص دموکراسی در کشور ما در کنار اینکه احزاب هیچ اعتبار و اصالتی ندارند، وجود دارد. در واقع باید پرسید احزاب در مجلس چه کاری انجام میدهند؟ به عنوان نمونه، ائتلاف اصولگرایان که تعداد قابل توجهی نماینده را وارد مجلس کرده، آیا در قبال پشتیبانی فکری و برنامهای از نمایندههای خود، اقدامی انجام داده که در آینده از مردم بخواهد بار دیگر به کاندیداهای آنها رای دهند؟ مثلاً اینکه حزبی به مردم بگوید شما به نمایندههای حزب ما رای دادید و ما توانستیم در این چهار سال دوره نمایندگی، موضوعات مختلفی مثل رفاه اجتماعی یا بیمه فراگیر را برای آحاد ملت ایران به نتیجه برسانیم، یک کار با ارزشی است، اما وقتی این موضوع وجود ندارد، همه مسائل به حاشیه برده میشود.
این چهره اصولگرای مجلس یازدهم خاطرنشان کرد: دلیل اصلی این همه حاشیه در خصوص طرح شفافیت آرای نمایندگان، عدمداشتن حزب است، چراکه اگر وجود داشته باشد، مسئلهای پنهان نمیماند. به عنوان نمونه در بحث رتبهبندی معلمان، برای اینکه بعضی نمایندگان خود را خوب و شیرین نشان دهند، نطقهای غرا در صحن مجلس انجام دادند، اما آنچه نهایی شد، رضایتخاطر معلمان را فراهم نکرده است. این یعنی نمایندگان در رای دادن به آنچه گفتهاند، عمل نکردهاند و اگر حزب وجود داشت، این اتفاق نمیافتد که حاصل آن، فریبکاری و دغلکاری باشد.